تولید بالای گندم در کردستان، فرصت یا چالش…؟/ در سال گذشته استان کردستان دومین تولید کننده گندم در کشور بود. به دلیل وجود گندم مازاد بر نیاز در استان کردستان تحت هیچ شرایطی گندم کیفی از سایر استانها به کردستان وارد نمی شود لذا سطح کیفی آرد استان نیز قابل رقابت و مطلوب نیست. کارخانجات کردستان ناچار به مصرف تولید گندم استانی خود هستند .
تولید بالای گندم در کردستان، فرصت یا چالش…؟
مقدمه فوق را مهندس هادی امین نژاد دبیر انجمن صنفی کارخانجات آرد کردستان و عضو هیئت مدیره شرکت تک ستاره بیجار در گفتگو با نگاشته عنوان کرد. وی گفت : علی رغم اینکه در ابتدای سال 99 از گندم وارداتی که که در سطح کل کشور و بین تمامی استانها توزیع شد ،حدود 600 تن گندم وارداتی به هر کارخانه استان اختصاص داده شد، اما به صورت کلی وضعیت استانهایی که گندم خیز نیستند به مراتب بهتر از استانی همچون کردستان است. عدم وجود گندم کیفی موجب شده تا کارخانجات کردستان در حوزه آرد صنف و صنعت حرفی برای گفتن نداشته باشند.
چرا بازار آرد صنف و صنعت کردستان توسط کارخانجات سایر استان ها تامین می شود؟
در حالی که استان های هم جوار و خشک که گندم تولیدی ندارند، با قدرت چانه زنی بیشتر، گندم های باکیفیت را از استانهای حاصلخیز که گندم کیفی دارند وارد استان می کنند و با سرازیر شدن آرد این کارخانجات ،بازار آرد صنف و صنعت کردستان توسط کارخانجات سایر استان ها تامین می شود. این در حالی است که در آردهای سایر مصارف هم ، سخت گیری های شدید استاندارد و غذا و دارو خبازی ها را به مصرف آرد سایر استان ها سوق داده اند که در این آردها به ندرت درصد خاکستر رعایت شده است. در حالی که رعایت نکردن سبوس گیری در کارخانجات آرد، کسر سهمیه و پروندهای تعزیراتی و دادگاه را به همراه داشته است. موارد فوق و کوتاه بودن دست غذا و دارو ، استاندارد و غله در برخورد با کارخانجات سایر استان ها، عرصه را برای عرضه ی آرد کارخانجات داخل استان تنگ گرده است.
وی ضمن قدردانی از مدیر غله استان که در چارچوب قانون، تعامل بسیار مناسبی با کارخانجات دارد،گفت:
بدلیل تولید بالای گندم در کردستان، مسئولیت صادرات گندم استان به عنوان حجم عظیمی از فعالیت بر عهده مدیر غله این استان می باشد و حمل گندم به عنوان پروژه ای تمام وقت بر غله استان تحمیل می شود.
هزینه بالای حمل گندم در آنالیز قیمت آرد اصلا لحاظ نشده است!
امین نژاد مصوبه جدید در خصوص حمل گندم را عجیب عنوان کرد و گفت: در سنوات گذشته کارخانجات آردی که مراکز خرید بودند بخشی از گندم خریداری شده را بعنوان مصرف خود خریداری می کردند و کارخانجاتی هم که مرکز خرید نبودند، طی تفاهم نامه ای با اداره غله، استانها را در خرید گندم – در صورت اشباع مراکز خرید- یاری می دادند.
وجه سومی که گندم ممکن بود به سوی کارخانجات آرد سوق داده شود، این بود؛ با نزدیک شدن فصل خرید گندم و با توجه به میزان بالای تولید استان، شرکت غله اقدام به خالی نمودن سیلوهای خود می نمود و با پرداخت کرایه حمل بار سیلوهایش را روانه کارخانجات میکرد تاسیلوهای دولتی برای فصل خرید خالی و اماده بارگیری شود. بر همین اساس سال گذشته حدود 10 الی 12 تن گندم امانی که هزینه حمل آنرا هم خود دولت پرداخت نمود، وارد کارخانجات شد.
وی با بیان اینکه امسال بخش نامه جدیدی از سوی دولت اعلام شده که طبق آن؛ تحت هیچ شرایطی هزینه حمل را چه از سیلو به کارخانه آرد و چه از سیلوهای دولتی به سایر سیلوها، دولت پرداخت نخواهد کرد، یادآور شد: دولت در این بخشنامه مقرر کرده که در عوض نگهداری گندم در سیلوهای کارخانجات آرد، مبلغی بعنوان هزینه نگهداری به واحدها پرداخت خواهد شد این در حالی است که با این بخشنامه عملا 4 کارخانه این استان بدلیل دوری از مناطق ارسال گندم متحمل هزینه حمل بسیار بالا خواهند شد.
واکاوی بحث حمل گندم و آرد
در توضیح کارشناسانه بحث حمل باید اذعان کنم که؛ گندم از ورود به کارخانه تا تبدیل شدن به آرد یک ارزش 140 تومانی در هر کیلو را نصیب کارخانه دار می کند. در حالی که هزینه حمل برای حمل هرکیلو گندم برای کارخانجات آرد بیشتر از 140 تومان است. حال با وجود تورم شدید سایر مراکز هزینه ای مانند کیسه، قطعات یدکی، پریمکس و… گرانی چندین درصدی را داشته اند لذا وقتی قیمت های نهایی آرد فریز شده و ثابت مانده نمیتوان هزینه ای جدیدرا به تولید کننده آرد تزریق یا تحمیل کرد.
استان کردستان هم از مجوزهای جدید در امان نماند
این فعال آردساز در بخش پایانی به مجوز های احداث کارخانه آرد در استان کردستان که در سال 89-90 و 91 صادر شده و در حال حاضر در مرحله دریافت پروانه می باشد اشاره کرد و گفت: اغلب متقاضیان به محض دریافت پروانه بهره برداری، درخواست سهمیه کرده اند .این در حالی است که اغلب کارخانه های جدیدالتاسیس در استان کردستان در جایی احداث شدند که دسترسی به گندم ندارند و از مناطق تولید گندم بسیار فاصله دارند.
اما متاسفانه مسئولین استان، تحت فشار مسئولین رده های بالاتر، اقدام به ارائه پروانه و برگزاری مراسم تشریفاتی کرده اند. استان کردستان دارای 11 کارخانه آرد است که هرکدام با هزار تن سهمیه در ماه سهمیه فعالند! علت ارائه مجوزهای جدید چیست؟ اگر فضای رقابت سالم و آزاد باشد قطعا اشکالی برای ورود رقبای جدید به عرصه تولید وجود ندارد اما مستحضرید که بند بند زنجیره گندم و آرد و نان در دست دولت است و فضا مناسب رقابت نیست.
تصمیم گیری بدون دانش، بزرگترین ضربات را به صنعت وارد کرده است!
عضو هیئت مدیره شرکت تک ستاره بیجار که خود فارغ التحصیل دکترای صنایع غذایی بوده و علاوه بر 2 کارخانه آرد مدیریت یک واحد خوراک دام را نیز عهدا دار است در خاتمه، خاطر نشان کرد: بیشترین زیان کارخانجات آرد در حوزه صنایع غذایی نتیجه تصمیمات غیر کارشناسانه کسانی است که در مسند تصمیم گیری هستند. متاسفانه در بعضی موقعیتها شاهدیم افرادی اظهار نظر می کنند که کوچکترین اطلاعی از دانش صنایع غذایی ندارند و بخش خصوصی فعال هر چه با عدد و رقم صحبت کند، باز تصمیم گیران دم از اجرای بخشنامه می زنند. امیدوارم مسئولین بدانند که با تصمیماتشان چه تاثیری در حوزه تولید و ارتقاء و یا افول صنعت دارند!…
