تأثیر بسته‌بندی هوشمند بر افزایش زمان ماندگاری نان
فاطمه هاشمی درگاهلو، کارشناس ارشد مهندسی صنایع غذایی و مدیر کنترل کیفت آرد خانی بابل
زمان ماندگاری نان به طور متوسط با دو شاخص اصلی فساد میکروبی و بیاتی محدود می‌شود.
بیاتی نان یک فرآیند فیزیکی -شیمیایی شامل توزیع مجدد رطوبت، خشک شدن، رتروگرداسیون نشاسته، افزایش سختی و از دست دادن طعم و آرومای محصول است.
از این رو در صورت بیات شدن نان و محصولات مشابه یا فساد آن‌ها بر اثر رشد کپک‌ها بازارپسندی آن‌ها کاهش می‌یابد و در نتیجه موجب ضررهای بزرگ و گاه جبران‌ناپذیر اقتصادی می‌شود.
از آنجا که تأمین سلامت محصول از دغدغه‌های اصلی تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان مواد غذایی مختلف از جمله نان و سایر محصولات پختی است، استفاده از بسته‌بندی‌های هوشمند، موجب افزایش مدت ماندگاری محصول و اطمینان از سلامت آن می‌شود. با استفاده از جاذب‌های اکسیژن، رطوبت، طعم و بوهای نامطلوب و رها ساز اتانول در بسته‌بندی این گروه از محصولات می‌توان مانع از بروز این مشکلات شد.
در این میان، بسته‌بندی‌های دارای جاذب اکسیژن و رطوبت از نظر تجاری اهمیت ویژه‌ای دارند. به طوری که طی سال‌های اخیر، کاربرد آن‌ها در صنعت روند افزایشی داشته است. میزان رطوبت و اکسیژن دو عامل بسیار مهم در رشد کپک‌ها هستند که می‌توان با استفاده از بسته‌بندی‌های فعال دارای جاذب اکسیژن، رطوبت، سرعت این نوع فسادها را کاهش داد.
بسته‌بندی‌های رهاساز اتانول نوع دیگری از بسته‌بندی‌های فعال است که علاوه بر کاهش سرعت فساد، روند بیات‌شدن را به تعویق می‌اندازند. برچسب شناسایی امواج رادیویی و شناساگر دما-زمان نیز ضمن اطلاع دادن از وضعیت محصول در کنترل بهتر شرایط به منظور جلوگیری از فساد و افت ارزش غذایی در نتیجه افزایش ماندگاری نان و دیگر محصولات پخت کمک می‌کند .
به طور کلی بسته‌بندی هوشمند به دلیل داشتن توانایی در کنترل عوامل محیطی بر محتوای بسته‌بندی و نیز وقوع واکنش‌ها و تغییرات در محصول، انتقال اطلاعات و ایجاد ارتباط با تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان مواد غذایی به عنوان ابزار کارآمد جهت محافظت، افزایش ایمنی این دسته از محصولات معرفی می‌شود.
