تحلیلگر بازار غلات مطرح کرد
در چند سال اخیر، به واسطه خشکسالی و کاهش تولید داخلی، نیاز ایران به واردات غلات نسبت به گذشته پیشی گرفته و موضوعاتی همچون چالشهای تأمین ارز، جنگ روسیه و اوکراین، مسئله واردات را با فرازوفرودهای بسیاری روبهرو کرده است.
نگاشته در این شماره پرونده واردات غلات به ایران و همکاری با شرکتهای چندملیتی در حوزه خرید غلات را زیر ذرهبین برده و برای شفافسازی این موضوع با فرهاد بوذری، تحلیلگر بازار غلات گفتوگویی داشته است.
به گفته بوذری، در حال حاضر، تأمین ارز و حملونقل اصلیترین چالش در واردات غلات است؛ پس از تخلیه محموله وارداتی در بنادر حدود دو ماه طول میکشد تا ارز لازم برای ترخیص این کالا اختصاص داده شود. علاوه بر این، نبود مسیرهای راهآهن، تحریم کشتیرانی و … به مشکلات واردات غلات دامن زده است.
از سوی دیگر، بیش از ۷۰ درصد خرید غلات ایران از سوی شرکت بازرگانی دولتی ایران و شرکت پشتیبانی امور دام انجام میشود که این متولیان خرید با مشکلات داخلی و درونسازمانی فراوانی روبهرو هستند.
بنابراین لازم است که یک کنسرسیوم با حضور تمام نهادها و اعضای دخیل در واردات غلات تشکیل شود و یک متولی برای آن مشخص گردد تا همه اعضا در آن، قدرت نظردهی داشته باشند. همچنین باید زیرساختهای ایران در زمینه واردات غلات به صورت بلندمدت بهبود یابد و بتوانیم خودمان را در این خصوص چابکتر و قویتر سازیم.
وی درباره تعامل ایران با شرکتهای چندملیتی برای واردات غلات گفت: در حال حاضر ایران در بحث واردات غلات با کشورها و شرکتهایی که از قدرت مناسب برای برقراری ارتباطات مالی برخوردار هستند، به تعامل مشغول است. علاوه بر این در وضعیت فعلی، ایران به دلیل بستهبودن سیستم ارزی و مشکلات انتقال پول در زمینه واردات غلات از روسیه، با چالشهای متعددی روبهرو است.
بنابراین ایمنترین راه برای تجارت غلات، تعامل با شرکتهای مورد اعتمادی است که از گذشته با آنان همکاری داشتهایم؛ زیرا شرکتهایی که با السیهای بینالمللی کار میکنند، درصورتیکه مقصد، ایران باشد با مشکل روبهرو میشوند و معمولاً در تجارتهای جنوب ایران، السیها به مقصد جبل علی باز میشود.
وی در ادامه درباره مشکلات تأمین ارز اظهار کرد: تا زمانی که منابع بلوکهشده ایران آزاد نشود، باید با مشکل تأمین ارز دستوپنجه نرم کنیم. متأسفانه در سه ماه اخیر ارزی برای واردات غلات اختصاص داده نشده و کشور در تأمین منابع مالی با مشکل مواجه بوده است.
بر اساس اخبار منتشرشده، سه میلیارد دلار از منابع ارزی ایران در عراق آزاد شده است که این منابع را میتوان برای غلات استفاده کرد.
وی ادامه داد: زمانی که نرخ ارز 4200 تومان بود، مشکلی در تأمین آن وجود نداشت؛ اما در شرایط فعلی، کالا باید دو ماه در بنادر باقی بماند، سپس ارز به آن تخصیص مییابد. برای مثال در حال حاضر، حدود 10 کشتی به دلیل عدم تخصیص ارز در جنوب کشور در انتظار تخلیه هستند.
نیاز سالانه ایران به 8 میلیارد دلار منابع ارزی برای واردات کالاهای اساسی
بوذری با اشاره به اینکه ایران برای واردات کالاهای اساسی سالانه به 5 تا 8 میلیارد دلار منابع ارزی نیاز دارد، گفت: مسئولان کشور باید سیاستهای خارجی را بهگونهای برنامهریزی کنند که هر چه زودتر منابع بلوکهشده ایران آزاد شود تا مشکلات ارزی بیش از این، به تجار صدمه وارد نکند.
کاهش 20 درصدی تجارت غلات در دریای سیاه
این تحلیلگر اقتصادی درباره وضعیت تجارت در دریای سیاه گفت: تجارت غلات در دریای سیاه ۲۰ درصد کاهش داشته است، زیرا تعداد کشتیهای به مقصد روسیه کمتر شده و صف بارگیری در اوکراین افزایش یافته است. در حال حاضر، ۳۵ درصد غلات اوکراین از طریق قطار، ۱۰ درصد کامیون،55 درصد از طریق دریا و کشتی صورت میگیرد. از سوی دیگر، صادرات غلات روسیه نیز 20 درصد کاهش داشته است، زیرا بیشتر شرکتهای بزرگ چندملیتی که در روسیه فعال بودند، فعالیت خود را در این کشور کمرنگ کردهاند و اروپا نیز به دلیل تحریمهای روسیه، میزان غلات کمتری از این کشور میخرد.
علاوه بر این، شرکتهای ترکیه که سالها با روسیه در زمینه واردات غلات تعامل داشتهاند، به دلیل قیمت ارزانتر، برای خرید غلات به سمت اوکراین سوق پیدا کردهاند. در این میان، به رغم کاهش صادرات گندم از روسیه، این کشور با ارائه بستههای تشویقی به کارخانههای آرد، روند صادرات آرد خود راافزایش داده است.
سکانداری روسیه در صادرات آرد در آیندهای نزدیک
بوذری با بیان اینکه کارخانههای روسیه با 50 درصد ظرفیت خود به تولید مشغول هستند، گفت: درصورتیکه روسیه به روند صادراتی آرد خود ادامه دهد، سکاندار صادرات آرد در جهان خواهد شد و ترکیه مقام خود را که بزرگترین صادرکننده در این حوزه است، از دست خواهد داد.
این تحلیلگر بازار غلات درباره تعاملات ایران و روسیه برای ایجاد کریدور گفت: روسیه به دنبال راهاندازی کریدور ایران است تا از طریق ایران غلات خود را جابهجا کند. به همین منظور، بر اساس جلسه امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران با رئیس کمیته امور بینالملل دولتی روسیه، تفاهمنامه مهمی درباره فعالسازی کریدور دریای خزر از طریق آذربایجان، دریای خزر، آستاراخان امضا شده است.
وی با اشاره به اهمیت تشکیل هاب از سوی ایران و روسیه گفت: در صورت راهاندازی کریدور ایران، غلات روسیه میتواند از طریق آستاراخان، باکو و بندرعباس به سمت آبهای گرم حمل شود.
همچنین بهتازگی توافق مهم دیگری صورت گرفته است و در جریان سفر وزیر خارجه هند به مسکو، اجازه عبور 12 میلیون تن کالای روسی از طریق ایران و بنادر جنوبی و انتقال آن به بنادر هند صادر شده است.
عجز روسیه در صادرات 30 میلیون تن غلات
بوذری با تأکید بر اینکه راهاندازی کریدور شمال و جنوب مستلزم ایجاد و تقویت زیرساختها در ایران است، گفت: در صورت تحقق این موضوع و راهاندازی کریدور شمال و جنوب، مشکلات غلات ایران رفع خواهد شد و برای ایران بسیار پربرکت خواهد بود. همچنین کریدور شمال و جنوب برای روسیه ازنظر استراتژیک بسیار مهم است و در حوزه صادرات محصولات کشاورزی میتواند برای این کشور راهگشا باشد، زیرا به دلیل محدودیتهای دریای سیاه، 20 درصد صادرات روسیه تعطیل شده و 30 میلیون تن غلات روسیه مازاد است که باید صادر شود.
