کارخانه آردداران؛ یک گام جلوتر در صنعت آرد

در روز اول از سومین اجلاس بین‌المللی غلات و دانه‌های روغنی ایران‌گرین، دکتر شهرام پورزارع؛ مدیرعامل شرکت آردداران و تیم تحقیقاتی آن یکی از پژوهش‌هایی که در صنعت آرد داشته‌اند، تشریح کردند که خلاصه آن را در ادامه می‌خوانید.

همان‌طور که می‌دانیم و طبق گزارش‌های فائو، سالانه میزان زیادی از مواد غذایی که برای تولید آن بسیار تلاش شده است، دورریز و در اصطلاح «waste» می‌شود. به‌طور مثال اگر در کشور حدود ۱۱ میلیون تن گندم وجود داشته باشد، حدود ۲ میلیون تن سبوس تولید می‌شود که این میزان سبوس به مصرف خوراک دام ‌می‌رسد؛ اما ازنظر ما این نوع استفاده از سبوس، پایین‌ترین سطح بهره‌وری است که می‌توان از آن داشت.

افزایش بهره‌وری از ارزان‌ترین محصولات با فناوری بایو

گروه تحقیقاتی آردداران از سه سال گذشته (از سال 98) که برای نخستین بار در اجلاس ایران‌گرین شرکت کرده بود، رویکرد خود را به تکنولوژی‌بایو شروع کرده است. بر این اساس، طی این مدت تیم تحقیق‌وتوسعه شرکت آردداران در خصوص سبوس، پژوهش‌های زیادی انجام داد و به این نتیجه رسید به‌جای این‌که سبوس در چرخه خوراک دام قرار بگیرد و غذای دام شود که در واقع بزرگ‌ترین مورد مصرفی سبوس در ایران است؛ با فرآوری آن می‌توان بهره‌وری‌های دیگری از آن گرفت.

تولید سه محصول باارزش از سبوس گندم

گروه تحقیقاتی شرکت آردداران توانست رآکتور تحقیقاتی راه‌اندازی کند. پس‌ازآن سبوس را وارد این سیستم کرد و روی آن، فرآوری‌هایی انجام داد که با کمک بیوتکنولوژی موفق شد از سبوس سه محصول جانبی اتانول، لیگنو سولفونات و پروتئین، تولید کند. قیمت مارجین این محصولات حداقل ۴۰۰ تا ۷۰۰ درصد از فروش سبوس خام بیشتر است! در قدم بعدی این فناوری جدید و محصول آن، ثبت اختراع شد. سپس در ژنو نیز به ثبت اختراع بین‌المللی رسید.

سبوس رازهای بسیاری در خود دارد که ما تنها به برخی از آن‌ها دست یافتیم. آنچه ما انجام دادیم، تنها در بخش فیبرکربوهیدرات و پروتئین سبوس بود. نکته مهم این است که تکنولوژی‌بایو کمک می‌کند که بهره‌وری را افزایش دهیم.

تولید چسب پودری کاشی از خاک گندم

در ادامه به یکی دیگر از اقدامات تحقیقاتی این شرکت اشاره شد: وقتی گندم از خودروهای حمل بار در کارخانه‌ها تخلیه می‌شود؛ بخشی از خاک همراه گندم، خاک معدنی است. اگر خاکی از بیرون به گندم اضافه نشده باشد و آن خاک از سایش گندم به یکدیگر ایجاد شده باشد، خاک مغذی نامیده می‌شود. ما نام این خاکی که همراه گندم است، خاک گندم می‌نامیم؛ ضایعاتی که بسیار ارزان بوده و جزو دورریزها به حساب می‌آید.

شرکت آردداران خاک گندم را با نوعی بیوفناوری ساده به کالایی دیگر که چسب پودری کاشی است، تبدیل کرده است که تولید این ترمیم‌کننده، جایگزینی برای ماده اولیه غلظت‌دهنده وارداتی، به شمار می‌رود. در واقع این شرکت توانسته است با یک فناوری جدید از یک ماده ساده، کالایی نو برای صنعت دیگری تولید کند.

جایگاه بایوتکنولوژی در پیشرفت و بهره‌وری صنایع

بیوتکنولوژی یا زیست‌فناوری ترکیبی از علم زیست‌شناسی و فنّاوری است. این دانش به ما کمک می‌کند طی فرآیندی از محصول خود، فرآورده جدیدی تولید کنیم. در نگاه به بیوتکنولوژی اولین نکته‌ای که به ذهن خطور می‌کند، این است که این ابزار چه خصوصیاتی دارد. همه ما می‌دانیم که بازار غلات دارای پتانسیل رشد قابل‌توجهی است. در این مسیر اگر قصد رشد و پیشرفت داریم، باید از تمام ظرفیت‌های آن بهره‌وری لازم را به دست آوریم. نمی‌توان در صنعتی با شیوه‌ای روتین و بدون ایجاد خلاقیت، محصولی را به ماده غذایی تبدیل کنیم و در عین حال، آینده روشن و متفاوت برای آن متصور باشیم؛ بنابراین نیاز است از تمام ظرفیت‌های یک محصول استفاده کنیم. بیوتکنولوژی این امکان را به ما می‌دهد حتی از دورریزها و ضایعات آن، بهره‌وری لازم را ببریم.

در حال حاضر کشورهای بسیاری در زمینه تکنولوژی‌بایو و بازیافت ضایعات بسیار حرفه‌ای عمل می‌کنند و به ارزش‌افزوده بالایی دست می‌یابند. درست است که در این خصوص، ما جایگاه خوبی داریم؛ اما هنوز راه بسیاری در پیش است و از بسیاری از کشورها عقب‌تر هستیم.