پیرو اجرای پایلوت طرح غنی‌سازی آرد گندم با ویتامین D3 در بیرجند، نگاشته برای اطلاع از جزئیات اجرای این طرح و مهمترین موانع برای پیشبرد این موضوع با دکتر عزیزی، مدیرکل امور فرآورده‌های غذایی و آشامینی سازمان غذا و دارو و دکتر تیرنگ رضا نیستانی، مدیر گروه انستیتو تغذیه و صنایع غذایی کشور به گفتگو پرداخته است.
به گفته دکتر عزیزی با توجه به کمبود شایع ویتامین D در جامعه و تاثیر احتمالی آن بر پیشگیری و درمان کرونا، طرح غنی‌سازی آرد با این ویتامین به صورت پایلوت در بیرجند آغاز شده است که در صورت کسب نتایج مثبت در تمام استان‌های کشور پیاده‌سازی خواهد شد.
وی با بیان اینکه نور خورشید عاملی مهم در تامین این ویتامین می‌باشد، گفت: در حال حاضر شهروندان کمتر در معرض نور آفتاب هستند و عموما بدن و صورت آنان پوشیده است. از سوی دیگر، منابع غذایی دارای ویتامین D محدود می‌باشند که لازم است این ویتامین از طریق قوت غالب غذایی مردم تامین گردد.
عزیزی در خصوص سازوکار غنی‌سازی آرد با ویتامین D اظهار کرد: در اجرای این طرح مواردی همچون میزان زمان ماندگاری ویتامین D در انواع نان، سطح افزایش ویتامین D در خون مصرف‌کنندگان سنجیده خواهد شد که در صورت ارزیابی مثبت، این طرح در کل کشور اجرا گردد.
نابودی ویتامین D در اثر حرارت؛ ضعفی برای غنی‌سازی آرد با این ویتامین نیست!
عزیزی با اشاره به اینکه مقداری از ویتامین D آرد در اثر حرارت از بین می‌رود، گفت: با توجه به این ضعف باید مقدار بیشتری از نیاز، ویتامین D به آرد افزوده گردد تا در صورت نابودی با حرارت، اندازه مورد نظر ویتامین در آرد باقی بماند.
چرا شیر و روغن برای غنی‌سازی با ویتامین D انتخاب نشدند؟
وی در خصوص چرایی غنی‌سازی آرد با ویتامین D گفت: شیر و روغن هم قابلیت غنی‌سازی با این ویتامین را دارند؛ اما شیر به دلیل گرانی و محدودیت مصرف برای تمام افراد جامعه و روغن به خاطر مضرات استفاده فراوان، امتیاز لازم برای اجرای این پروژه را نخواهند داشت و نان به دلیل یارانه‌ای بودن و قوت غالب جامعه از مقبولیت بیشتری برخودار می‌باشد.
مدیرکل امور فرآورده‌های غذایی و آشامینی سازمان غذا و دارو در خصوص هزینه اجرای این طرح اظهار کرد: در راستای عدم افزایش قیمت نان، لازم است که این برنامه در چرخه حمایتی دولت قرار بگیرد تا هزینه نان به صورت نامعقول و غیر منطقه افزایش نباید.
مدیر گروه انستیتو تغذیه و صنایع غذایی کشور
به گفته دکتر نیستانی ویتامین D یکی از مواد مغزی و ضروری برای بدن است که کارکردهای متنوعی دارد و در صورت کمبود آن تمام سیستم بدن به طرق مختلف می‌تواند به روش زیان‌باری تحت تاثیر قرار گیرد.
مکمل دارویی یا مواد غذایی؛ کدامیک برای کسب ویتامین دی بهتر است؟
وی با بیان اینکه کمبود ویتامین دی در تمام کشورهای جهان شایع است و تنها مختص ایران نیست، گفت: تابش نور خورشید یک منبع طبیعی لایزال برای کسب ویتامین D است که به دلیل مناسبات اجتماعی، فرهنگی، جغرافیایی و محیطی ارتباط شهروندان با این منبع طبیعی قطع شده است. لذا برای جبران آن باید از مکمل‌های دارویی و یا غنی‌سازی مواد غذایی بهره گرفته شود که استفاده از مکمل دارویی به دلیل بحث هزینه، پوشش بیمه و عدم دسترسی برای تمام افراد امکان‌پذیر نخواهد بود. بنابرین غنی‌سازی مواد غذایی با ویتامین دی بهترین گزینه برای جبران آن است.
وی ادامه داد: بر اساس دستورالعمل‌های جهانی همچون سازمان جهانی بهداشت، بهترین حامل برای غنی‌سازی مواد غذایی با ویتامین D قوت غالب کشور است. البته بر اساس تحقیقات انستیتو تغذیه کشور، خوشبختانه در حال حاضر برخی از تولیدکنندگان روغن کشور به صورت اختیاری اقدام به غنی‌سازی روغن با این ویتامین کرده‌اند که رقم چمشگیری نمی‌باشد و تنها گزینه موجود آرد خبازی است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا ویتامین D در برابر حرارت تخریب‌پذیر است، گفت: بر اساس مطالعات بالینی انستیتو تغذیه در سال 94، میزان تخریب این ویتامین در هنگام فرآیند پخت و مقدار جذب و اثربخشی در قیاس با مکمل این ویتامین ارزیابی شد که بر اساس برآورد این مجموعه آرد حامل مناسبی برای غنی‌سازی با ویتامین دی خواهد بود.
مناطق جنوبی ایران دارای بیشترین کمبود ویتامین D هستند
وی در خصوص نیاز متفاوت افراد به ویتامین D اظهار کرد: بر اساس تحقیقات صورت گرفته، بیشترین شیوع کمبود این ویتامین در مناطق افتابی خوزستان بوده است چراکه آفتاب عامل مزاحم در این استان است عموم افراد خود را در معرض نور خورشید قرار نمی‌دهند. لذا در فرآیند غنی‌سازی آرد با دی به صورت کشوری، نمی‌توان مقداری را تعیین کرد که 100 درصد نیاز همه افراد را تامین نماید و کمبود این ویتامین در کشور را ریشه‌کن کند.
بنابراین فارغ از نیاز متفاوت افراد به ویتامین D و دریافت مختلف نان افراد جامعه باید مقداری برای این ویتامین در نظر گرفته شود که علاوه بر ایجاد خطر مسمومیت‌زایی نزدیک به صفر، درصدی از حداقل نیاز افراد را برآورده کند تا در صورت وجود کمبود شدید با مداخلات غذایی نیمی از این کمبود رفع گردد.
