تعميرات و نگهداري سيلو هاي فلزي غلات

بازديد هاي برنامه‌ريزي شده و روش هاي بارگيري و تخليه مناسب مي‌تواند به طول عمر سيلو هاي شما سال ها بيفزايد!
سيلو هاي فلزي از سال 1900 براي نگهداري غلات به كار مي‌روند و در صنعت غلات به علت طول عمر معروف هستند. اما به طور کلي اگر فلزات به صورت صحيح نگهداري نشوند، فرسوده شده و کم کم قدرت خود را از دست خواهند داد.
اصلي‌ترين علت خرابي سيلو هاي فلزي عدم نگهداري صحيح آنها مي‌باشد. سيلو هاي فلزي موج دار(Corrugated)عملا پوسته فلزي با ضخامت بين 5/0 تا 6 ميليمتر هستند. بنا به استاندارد طراحي ورق هاي بدنه سيلو در رديف هاي اول ( نزديک به سقف ) با ضخامت کم و آخرين رديف ( نزديک فونداسيون ) بيشترين ضخامت را دارد كه براي حفظ شكل و ساختار آنها نياز به بارگذاري يكنواخت روي ديواره‌ هاي جانبي است.
چون روي ديوارها و كف سيلو هزارها پوند نيرو وارد مي‌شود. طراحي و نگهداري صحيح فونداسيون يكي از اساسي‌ترين نكات مي‌باشد.
در بسياري از مواردي که بدنه اين سيلوها فرم خود را ازدست داده اند و يا صدمه جدي ديده اند. بعد از بررسي هاي دقيق مشخص شده است که فونداسيون سيلوها درست اجرا نشده است و يا مقاومت اوليه بستر فونداسيون (مقاومت خاک منطقه) دقيق اندازه گيري نشده است.

هنگامي که سطح فونداسيون سيلو هم تراز و هم سطح نشده باشد، ممكن است بار بعضي از استيفنرها بيشتر يا كمتر از مقدار طراحي شده باشد. با اينكه معمولاً در طراحي سيلوها مقداري حد ايمني در نظر مي گيرند (يعني استيفنرها و ورق ها را براي بار هاي بيشتر از بار مورد نظر طراحي مي كنند)، اما با اين حال اضافه شدن چنين بار هاي نا خواسته اي كه از ناهمترازي فونداسيون و نصب غلط حاصل مي شود، باعث صدمه جدي به سيلو خواهد شد. به طوريکه يكي از استيفنر هاي تحت بار اضافه، شروع به كج شدن مي كنند و باعث دفُرمه شدن ورق بدنه مي گردد. در همين نقطه كم كم مقدار تنش زياد شده و سيلو شروع به دفرمه شدن مي كند. مشكل ديگري كه در فونداسيون ممكن است اتفاق بيفتد گرچه خيلي معمول نيست؛ نشست فونداسيون است. اگر نشست فونداسيون يكنواخت باشد مشكل حادي ايجاد نمي شود و فقط ممكن است ماشين آلات انتقال غله در بالاي سيلو از تراز خارج شوند اما اگر نشست سيلو يكطرفه و غير يكنواخت اتفاق بيفتد، سيلو به طرفي كه نشت كرده است انحنا پيدا خواهد کرد. اگر اين خم شدگي به يك طرف، بين 10 تا 16 سانتي متر باشد مشكل بزرگي ايجاد نخواهد كرد. ولي اگر بيش از اين مقدار باشد، سيلو و ماشين آلات انتقال صدمه خواهند ديد.

زنگ زدگي سيلوها

معمولا بدنه سيلو هاي فلزي از ورق هاي گالوانيزه ساخته مي شود. بيکرمات و روي از پوسيدگي ورق ها و استيفنر هاي آهني جلوگيري مي كند. در سال هاي اوليه بعد از نصب سيلو تغييرات رنگ رويِ ورق هاي بدنة سيلو و استيفنرها معمول مي باشد. اما با توجه به ضخامت ورق ها و نوع ساختار ورقه هاي آهن و مقدار گالوانيزة رويِ آنها، مقدار اين تغيير رنگ ها متفاوت خواهد بود. اين تغيير رنگ با نسبت ترکيب عناصر موجود در ورق ها ارتباط معني داري دارد. به هر حال اين تغيير رنگ نبايد زياد نگراني ايجاد كند. زيرا در طي زمان با اكسيداسيون روي، رنگ كل بدنه سيلوها تقريباً يكي خواهد شد.
معمولاً آب به تنهايي گالوانيزه را از بين نمي برد و نمي تواند باعث زنگ زدگي و يا اکسيداسيون گردد. هواي آلوده، نمک و ترکيبات هادي عناصر و بارش  باران هاي اسيدي و غلات مرطوب كه به بدنه سيلو مي چسبند، بسيار سريع باعث زنگ زدگي بدنه سيلو مي شوند. اوقاتي كه سيلو تخليه مي شود حتماً از داخل سيلو بازديد بعمل آوريد. اگر غلات به بدنه سيلو چسبيده باشند نشان دهنده نفوذ آب به داخل سيلو و يا خراب بودن غله در آن ناحيه مي باشد. غلات فاسد شده و چسبيده به بدنه سيلو سريعاً بايد پاك شوند زيرا اين غلاتِ فاسد باعث زنگ زدگي بدنه سيلو خواهند شد.
اگر غلات چسبيده شده به بدنه سريعاً پاك و جدا نشوند، باعث زنگ زدگي شديد بدنه سيلو خواهند شد. منطقه اي كه بيشترين استعداد براي خرابي و زنگ زدگي را دارد، ناحيه كف سيلو مي باشد. هر چقدر هم كه كف سيلو خوب عايق شده باشد آب به داخل سيلو نفوذ كرده و باعث خراب شدن غله و زنگ زدن ناحيه پايين سيلو مي شود.
اگر مشاهده كرديد كه آب به داخل سيلو نفوذ كرده، حتماً سريعاً غلات خيس و مرطوب را تخليه كرده و سيلو را خشك نماييد. سپس ديواره پايين سيلو را آب بندي نماييد تا نفوذ آب به داخل سيلو متوقف شود. اگر پوشش گالوانيزه سيلو در هر نقطه اي خراب شده باشد، ابتدا زنگ زدگي را با برس سيمي و يا با فشار آب پاك كنيد و سپس آنرا رنگ نماييد. معمولاً رنگ هايي كه پايه روي دارند، بهتر مي باشند ولي در صورت نبودن اين نوع رنگ مي توانيد از رنگ هاي ديگر كه در مقابل زنگ زدگي مقاوم هستند، استفاده نماييد. مهم اين است كه زنگ زدگي را با رنگ مناسب و مقاوم جايگزين نماييد.
منطقه ديگري كه در سيلو هاي فلزي زودتر زنگ مي زند سقف سيلو است. سقف سيلو به علل مختلف زنگ زده (اکسيد) مي شود.
1- به علت گربه روها (cat walk) و راه روها  و ماشين آلات بالاي سيلو
2- به علت تعريق و ميعان در داخل (زير) سقف سيلو در زمستان
3- به علت آب و هواي آلوده به مواد شيميايي و باران هاي اسيدي
4- خاک گندم خارج شده از هوا کش هاي سقف سيلو که روي سقف سيلو مي خوابد
5- فضولات پرندگان ( همواره سقف سيلوها محل تجمع پرنگان مي باشد.)
زنگ زدگي ماشين آلات و گربه روها: وقتي كه گربه روها يا ماشين آلات بالاي سيلو ها زنگ مي زنند، مواد و اكسيد هاي فلزات رويِ سقف مي ريزند و همين عمل باعث شروع زنك زدگي سريع سقف سيلو مي شود.

تعريق و ميعان داخل سيلو در زمستان:

معمولاً در زمستان هواي گرم غلات به سمت سقف سيلو حركت مي كنند و اگر اين هواي گرم سريعاً از هواكش هاي سقف خارج نشود، به علت سردي ورق سقف، در سقف سيلو تعريق صورت گرفته و در طي زمان ورق سقف شروع به زنگ زدگي مي کند.
يکي ديگر از عواملي که به سقف سيلوها صدمه وارد مي کند. كابل هاي سنسور هاي حرارتي مي باشند. اين کابل ها از سقف سيلوها به پايين آويزان مي شوند. هر چه قطر و ارتفاع سيلو اضافه مي شود، بار غله روي كابل ها اضافه مي شود. اگر نقطه اتصال كابل هاي سنسورها جهت اين بار و نيرو، مناسب طراحي نشده باشند و يا اين كابل ها به صورت مناسب نصب نشده باشند، بار و نيروي وارده بر اين كابل ها ممكن است سقف سيلو را خراب كنند. نبايد به انت هاي اين كابل ها وزنه جهت صاف ماندن اضافه كرد ولي مي توان به صورت مناسب ته اين كابل ها مهار نمود تا در زمان پر كردن غله ( بار ) داخل سيلو، اين كابل ها به سمت ديواره سيلو حركت نكنند. زيرا در اين صورت بار اضافه در زاويه نامناسب به سقف وارد شده و باعث خرابي سقف مي شود.
اگر از سيلو هاي فلزي كه به صورت مناسب و صحيح نصب شده اند به شكل صحيح استفاده شود، طول عمر زيادي خواهند داشت. اگرچه اين سيلوها تجهيزات مكانيكي متحرك نيستند، ولي به هر حال بايد به صورت مناسب آنها را نگهداري كرد و مانند تجهيزات مكانيكي ديگر خرابي هاي آنها را سريع برطرف كرد تا از صدمات بيشتر آنها جلوگيري شود.
تهيه وتنظيم
ولي الله عباسيان
v.abbasian@gmail.com