شرکت گندم دشت مشهد با برند نان مزرعه، اولین و بزرگترین تولیدکننده نانهای حجیم و نیمه حجیم کشور است که با هدف صنعتیسازی تولید نان و جلوگیری از هدر رفت بیش از 50 هزار میلیارد ریال یارانه اختصاص یافته صنعت نان و کاهش ضایعات ۳۰ درصدی چرخه تولید نان در سال 91 در شهر مشهد فعالیت خود را آغاز کرد. نگاشته در این شماره برای آگاهی از وضعیت تولید نان صنعتی کشور و چالشهای تولیدکنندگان این صنف با مهندس نوری، مدیرعامل این شرکت تولیدی به گفتگو پرداخته است.
به گفته وی تاسیس کارخانجات تولید نان صنعتی کشور بر مبنای برنامه استراتژیک آییننامه بودجه سال 86 در دستور کار قرار گرفت که بر اساس این برنامه باید 40 درصد تولیدی نان کشور تا پایان سال 94 به پخت نان صنعتی اختصاص مییافت. اما متاسفانه به دلیل عدم تحقق موضوعاتی همچون فرهنگسازی مصرف این نان در رسانههای گروهی، ارائه تسهیلات با بهره اندک، افزایش نانواییهای سنتی و اختصاص سهمیههای مناسب، با وجود گذشت 12 سال از این طرح، نان حجیم نتوانست جایگاه واقعی خود را کسب نماید و حتی 80 درصد کارخانجاتی که در طول این سالها پایهگذاری شدند به دلیل عدم حمایت لازم از سوی دولت از چرخه تولید خارج شدند.
رقابت با نان سنتی مهمترین دغدغه نانوایان صنعتی
نوری با بیان اینکه مهمترین دغدغه فعلی نانوایان حجیم رقابت با نان سنتی است، گفت: قیمت این نان با توجه به شرایط خاص تولید، بهرهگیری از تجهیزات و ماشینآلات گران قیمت، استهلاک بالا، به کارگیری کارشناسان تغذیه و دانش فنی، هزینههای بستهبندی به مراتب از نان سنتی گرانتر است و در این وضعیت اقتصادی جامعه، تولیدکنندگان نان حجیم در گردونه رقابت با نانوایان سنتی از شانس کمتری برای موفقیت برخوردار هستند.
چرا سهم ماشینسازان داخلی در صنعت پخت نان اندک است؟
مدیرعامل شرکت گندم دشت در خصوص بومیسازی صنعت ماشینآلات پخت نان در کشور اظهار کرد: به واسطه برنامه توسعه احداث واحدهای تولید نان حجیم در سال 86، تکنولوژی و تجهیزات جدیدی در حوزه پخت نان وارد کشور شد. این درحالی بود که ماشینسازان داخلی نیز فاقد تکنولوژی نبودند و اجرای این طرح سبب شد که آنان برای رقابت با ماشینسازهای خارجی، سطح تولیدات خود را ارتقا دهند. اما از سوی دیگر بر اساس بخشنامههای دولت، تولیدکنندگان و سرمایهگذاران تولید نان صنعتی موظف به خرید ماشینآلات از شرکتها و کمپانیهای مطرح خارجی شدند و همین موضوع سبب شد که سهم ماشین سازان داخلی در واحدهای بزرگ اندک باشد.
نوری مهمترین ضعف ماشینسازان داخلی را عدم استفاده از مواد اولیه مرغوب دانست و افزود: عدم بهرهگیری از دانش فنی روز و مکانیزاسیونسازی دستگاهها از مواردی است که منجر به کاهش عمر و افزایش استهلاک ماشینآلات داخلی میشود و همین موضوع سبب شده است
وی در خصوص وضعیت صادرات نان صنعتی به کشورهای همسایه اظهار کرد: با توجه به ماندگاری کم نان و مشکلات گمرکی، صادرات نان صنعتی به کشورهای همسایه همچون افغانستان و عراق با صرفه اقتصادی همراه نخواهد بود و تنها نانهای شیرین قابلیت صادرات دارند. البته با توجه به نزدیکی خراسان رضوی به افغانستان در صورت رفع موانع گمرکی میتوانیم با صادرات نانهای حجیم شاهد ارزآوری برای کشور باشیم.
ضایعات سالانه 2 تا 7 هزار میلیاردی نان در کشور
وی در خصوص ترنور مالی صنعت نان در شهر مشهد گفت: شهر مشهد ماهانه حدود 700 تن تولید نان دارد که در حال حاضر نان صنعتی، حدود 8 درصد سهم این بازار را به خود اختصاص داده است. لذا با توجه به صرف 23 هزار میلیارد تومان یارانه برای تامین سالانه حدود 11 میلیون تن گندم برای تامین نان کشور، لازم است که دولت بیش از گذشته به ارتقا و حمایت از جایگاه نان حجیم بیاندیشد تا از ضایعات 2 تا 7 هزار میلیارد تومانی نان مصرفی کشور جلوگیری شود.
مدیرعامل شرکت صنعتی گندم دشت با انتقاد از چند نرخی بودن آرد اظهار کرد: وجود نرخهای متفاوت آرد منجر به رانت، فساد و عدم کارایی موثر تولیدکنندگان نان با کیفیت خواهد شد. از سوی دیگر، واحدهای صنعتی به دلیل کیفیت نامناسب آرد باید از بهبوددهنده استفاده نمایند که این موضوع نیز، هزینه کلانی را به تولیدکنندگان صنعتی متحمل کرده است.
وی در خاتمه با اشاره به افزایش مصرف نان حجیم در کشور به دنبال شیوع کرونا و ترویج مصرف نانهای بستهبندی گفت: امسال با شیوع کرونا، فروش نانهای صنعتی نسبت به سال گذشته با افزایش 50 درصدی رو به رو شد و این بیماری با وجود آسیبهای کلان خود برای صنعت نان حجیم با پیامدهای مثبتی همراه بود چراکه برای مصرف نان سالم و بهداشتی از سوی رسانهها فرهنگسازی صورت گرفت و شهروندان برای تامین سلامت خود به اجبار به سوی خرید نان صنعتی سوق داده شدند.
