معرفی شرکت دولتی روسیه درحوزه کشاورزی و نقش آن در بازار غلات

OZK تنها شرکت در حوزه کشاورزی در روسیه با مشارکت سهام دولتی است که در سال 2009 با دستور رییس جمهور روسیه در راستای تنظیم بازار داخل و به‌عنوان یکی از شرکت‌های فعال در حوزه تجارت غلات تشکیل شد که بیش از 50 درصد سهام آن متعلق به دولت روسیه است.

این شرکت که جزء سه صادرکننده اصلی غلات در روسیه است، بزرگ‌ترین پایانه با ظرفیت سالانه بیش از 7.8 میلیون تن را در بندر نووروسیسک دارد. همچنین این مجموعه از مزیت بارگیری کشتی با ظرفیت بالغ بر 70 هزار تن، سه الواتور و 1500 واگن در سطح روسیه برخوردار است.

نگاشته در این شماره، ضمن معرفی فعالیت شرکت OZK در گفت‌وگو با نماینده این شرکت آقای یاشار غریبی آسیب‌شناسی تجارت غلات در ایران و تبعات تحریم روسیه از سوی اروپا بر روند صادرات غلات را تشریح کرده است.

به گفته غریبی، تأمین ارز ترجیحی اصلی‌ترین چالش فعلی تجارت غلات در ایران است که مشکلات بسیاری را برای فروشندگان و خریداران این کالا ایجاد کرده است، زیرا تأخیر در پرداخت ارز موردنیاز، دموراژ و هزینه‌های اضافی را به کالا تحمیل می‌کند.

از سوی دیگر در عرصه بین‌الملل، بحث تمدید و قطع عبور کالا از کریدور غلات، موضوعی است که بر قیمت غلات اثرگذار خواهد بود و قیمت‌های جهانی را دچار نوسان می‌کند.

همچنین وضعیت جوی یکی دیگر از شاخص‌های تأثیرگذار بر قیمت و تولید غلات جهانی است که در حال حاضر، به دلیل گرمای بیش‌ازحد در نیم‌کره‌شمالی، برداشت محصولات دچار مشکل شده است و در نیم‌کره‌جنوبی نیز به دلیل بارندگی‌های زیاد، روند برداشت با کندی صورت می‌گیرد.

فارغ از موانع جوی و محدودیت‌های کریدور غلات، شرایط مالی در جهان تغییر کرده است. افزایش نرخ‌های بهره در بانک‌های مختلف بدون شک در بهای تمام‌شده و قیمت‌های عرضه‌شده غلات، تأثیرگذار خواهد بود؛ به‌گونه‌ای‌که ریسک تأمین اعتبار برای شرکت‌ها از سوی بانک‌های کوچک‌تر، بیشتر شده است.

روسیه قابلیت عرضه 45 میلیون تن گندم به جهان را دارد

غریبی در خصوص تحریم‌های اعمالی علیه روسیه و تأثیر آن بر روند تجارت غلات و خصوصاً گندم گفت: با توجه به برآوردها و پیش‌بینی‌های مختلف، کاهش ٢ درصدی تولید جهانی گندم برای فصل 2024-2023 نسبت به سال قبل پیش‌بینی می‌شود. از سوی دیگر انتظار بازار حاکی از افزایش مصرف گندم به دلیل تقاضای بالاتر چین است که پیش‌بینی می‌شود ميزان نهایى ذخاير گندم هم  ٦ درصد کاهش یابد و این نشان‌دهنده کاهش عرضه است.

صادرکنندگان گندم در اتحادیه اروپا (EU) به دلیل رقابت با روسیه، که عرضه غلات ارزان تری را با توجه به دسترسی بیشتر به ذخایر قابل توجه گندم (پیش بینی میزان برداشت گندم در فصل جدید در حدود 86-88 میلیون تن) ارائه می دهد، با چالش هایی روبرو خواهد کرد. اتحادیه اروپا برای جذب مازاد صادرات خود به مراکش و چین متکی است. انتظار می رود روسیه با توجه به ذخایر قابل توجه خود از برداشت سال قبل، كماكان بزرگترین صادرکننده گندم باقى بماند. برخى از فعالان بازار انتظار افزايش صادرات گندم از اتحادیه اروپا را در فصل جديد زراعى دارند، اما رقابت با روسیه ممکن است اين برآورد ها را محدود کند. خرید اخیر الجزایر که احتمالاً از روسیه تامین شده است، چالش پیش روی صادرکنندگان اتحادیه اروپا را برجسته می کند. شکاف قیمتی بین عرضه روسیه و اروپای غربی نگران‌کننده است و برخی معتقدند قیمت‌های آتی یا نقد برای کاهش این شکاف باید از سوی اروپا  تعدیل شوند. ضمن اینکه روسیه کماکان صادرکننده اصلی گندم در جهان است و 45 میلیون تن گندم قابل‌ عرضه در بازار داشته و مشخصا نحوه تعامل با کشورهای دوست را به شکل دیگری لحاظ خواهد کرد. در این میان، ما تنها شاهد رقابت میان کشورهای صادرکننده همچون روسیه، فرانسه، انگلیس و آلمان برای تصاحب بازارهای صادراتی هستیم که این موضوع ممکن است تغییراتی در سطح کشت به دنبال داشته باشد.

تحریم‌های اروپا علیه روسیه مختص نظام بانکی است

غریبی با اشاره به این‌که تحریم‌های روسیه از سوی اروپا شامل حوزه کشاورزی نیست، گفت: این تحریم‌ها بیشتر نظام بانکی روسیه را در برمی‌گیرد. در حال حاضر بیشتر شرکت‌های روسی به دلیل محدودیت‌های ضمنی و مسائل مالی در بخش صادرات محصولات کشاورزی با سیاست جایگزین‌کردن ارزهای محلی در تلاش هستند مشکلات خود را مرتفع سازند.

اما در خصوص بازار ایران، واردکنندگان استفاده‌کننده از ارز ترجیحی مکلف به اظهار کالا هستند و زمانی می‌توانند اسناد خود را ارائه دهند که فروشنده خارجی در ازای دریافت وجه، اسناد ترخیص را به آنان تحویل داده باشد.