نمک غیر استاندارد و غیر تصفیه به جای نمک تصفیه شده استاندارد در نانوایی‌ها با وجود تفاوت قیمت بسیار اندک حداکثر 35 ریالی برای هر کیلو نان/ نمک علاوه بر خاصیت طعم‌دهنده، به‌عنوان یک ریز مغذی مهم در سبد غذایی شهروندان قرار دارد که علاوه بر مصرف خانگی در صنایع مختلفی همچون نان، ماکارونی، شیرینی، شکلات و انواع کنسروها مصرف قابل توجهی دارد.
این روزها شاهد این موضوع هستیم که بسیاری از واحدهای صنایع غذایی به خصوص نانوایی‌ها، عمده مصرف نمک خود را از نمک‌های فله و غیر استاندارد تهیه می‌کنند. نگاشته در این شماره برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص میزان مصرف نمک استاندارد و غیر استاندارد در بخش‌های مختلف صنایع غذایی کشور با مهندس محمد ابریشم‌کار، دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان نمک تصفیه ایران به گفتگو پرداخته است.
نمک غیر استاندارد و غیر تصفیه به جای نمک تصفیه شده استاندارد در نانوایی‌ها با وجود تفاوت قیمت بسیار اندک حداکثر 35 ریالی برای هر کیلو نان
محمد ابریشم‌کار در ابتدا با اشاره به اینکه کل مصرف نمک غذایی در کشور 650 هزار تن در سال است، گفت: ظرفیت فعال تولید نمک تصفیه بیش از 700 هزار تن درسال است؛ ولی متاسفانه فقط 350 هزار تن این تولید، وارد چرخه غذایی کشور می‌گردد و 300 هزار تن دیگر توسط واحد های زیر پله‌ای و مخفی با نمک های غیر بهداشتی مسموم و بی کیفیت تامین می‌گردد .
این تولیدکنندگان غیر مجاز و سود جو، مجصولات بی‌کیفیت و غیر استاندارد خود را با جعل شماره و علامت استاندارد، سیب سلامت و با عناوین نمک اسلامی. نمک سنتی، نمک دریایی و حتی نمک تصفیه شده یددار تبلور مجدد با اسامی و آدرس و تلفن‌های غیر واقعی و تطمیع خرده فروشان به سود بیشتر وارد بازار مصرف می‌کنند. به طور کلی 54 درصد مصرف نمک صنعت غذا و خانوار، نمک تصفیه و 46 درصد آن غیر بهداشتی و غیر تصفیه می‌باشد.
85 درصد نمک نانوایی‌ها غیر استاندارد است
وی در پاسخ به وضعیت مصرف نمک در صنعت آرد و نانوایی اظهار کرد: سالانه حدود 110 هزار تن نمک در نانوایی‌های کشور مصرف می‌شود که 85 درصد آن را نمک‌های غیر تصفیه تشکیل می‌دهند. از سوی دیگر در حال حاضر، قیمت هر کیلو نمک استاندارد و تصفیه شده تحویل در محل نانوایی‌ها حداکثر600 تومان است که با توجه به مصرف حدود 10 تا 15گرم نمک در هر کیلو نان، استفاده از نمک غیر استادارد و غیر تصفیه در پخت نان توجیح‌پذیر نمی‌باشد چرا که قیمت نمک غیر تصفیه تحویل نانوایی‌ها کیلویی 250 تومان است. با یک محاسبه ساده معلوم می‌گردد که تفاوت قیمت تمام شده برای نانوا برای هرکیلو نان حداکثر 40ریال است که مبلغی بسیار اندک است. البته در نانوایی شهرهای کوچک به دلیل نظارت بیشتر ارگان‌های نظارتی، میزان مصرف نمک تصفیه و استانداردها، فراگیرتر از شهرهای بزرگ است.
از اتحادیه نانوایی‌های سراسر کشور تقاضا دارم که دولت را در نظارت و برخورد با متخلفان یاری دهند. همچنین این انجمن حاضر به تامین نمک تمام اتحادیه‌های نانوایی با نازلترین قیمت می‌باشد.
ابریشم کار با بیان اینکه متاسفانه عمده این نمک‌های غیر تصفیه و غیر استاندارد به قیمت نمک تصفیه و در بسیاری موارد، گرانتر به مردم فروخته می‌شود، گفت: واحدهای تولیدی غیر مجاز و زیرپله‌ای با جعل آرم استاندارد و سازمان غذا و دارو و در مواردی با جعل برندهای معروف و مطرح اقدام به پخش این نمک‌ها در سطح بازار می‌کنند.
صنایع غذایی دارای برند، نمک غیر استاندارد را وارد چرخه تولید خود نمی کنند.
وی با اشاره به اینکه سایر صنایع غذایی مانند شیرینی، ماکارونی، لبنیات و… سالانه حدود 80 هزار تن نمک مصرف می‌کنند که 80 درصد آن استاندارد و 20 درصد آن غیر استاندارد است، گفت: اکثر این واحدها از نمک استاندارد و تصفیه استفاده می‌کنند چراکه این واحدها اغلب به کیفیت محصولاتشان اهمیت می‌دهند و از طرفی، زیر ذره‌بین نهادهای نظارتی قرار دارند و برندهای مهم و مشهور در این صنایع هیچ‌گاه ریسک استفاده از نمک‌های نامناسب را پذیرا نمی‌شوند.
وی در خصوص میزان مصرف مستقیم نمک خانوارها اظهار کرد: مصرف سالانه نمک خانوارها حدود 400 هزار تن در سال است که 250 هزار تن آن تصفیه و 150 هزار تن غیر تصفیه است که میتواند تهدیدی برای سلامت شهروندان باشد چراکه این نمک‌ها کوبشی بوده و یا دریاچه‌ای است که بدون هیچ‌گونه عمل ناخالصی زدایی و تصفیه در محیط‌های کاملا غیر بهداشتی و مخفی و عمدتا توسط کارگرهای غیر ایرانی بدون رعایت اصول بهداشتی و دور از نظارت سازمان‌های مسئول تولید می‌گردد.
البته این انجمن با شناسایی محل تعدادی از متخلفان و با مساعدت و همکاری سازمان غذا و دارو و حکم دادستان‌های محل تخلف، اقدام به پلمپ محل‌های مکشوفه کرده است ولی وسعت تقلبات آنچنان است که پیگیری و مساعدت بیشتر ارگان‌های ذیربط دولتی را طلب می‌کند.
در حال حاضر در مسیر صادرات نمک، فعلا نمی‌توان به افق‌های دور نگریست
وی با بیان اینکه در حال حاضر در مسیر صادرات نمک، فعلا نمی‌توان به افق‌های دور نگریست: گفت: با توجه به ارزان بودن قیمت جهانی نمک تصفیه شده و بالا بودن کرایه‌های حمل زمینی داخلی و باتوجه به اینکه عمده تولید در مرکز ایران است و از طرفی، شدت گرفتن تحریم‌ها، صادرات این ماده را با چالش روبه رو است. با این وجود اندکی به کشورهای گرجستان، آذربایجان، ارمنستان، عراق و امارات صادر می‌گردد که متاسفانه با وقایع اخیر و بسته شدن مرزهای کشورهای همسایه این صادرات تقریبا به صفر رسیده است. با توجه به امکانات بالقوه تکنیکی، دانش فنی، ماده اولیه فراوان، انرژی و نیروی کار مناسب و با سوق دادن این صنعت به سمت مرزهای صادراتی کشور، بالاخص بنادر با برنامه‌ریزی علمی، میتوان رقیب جدی برای کشورهایی نظیر هند، مکزیک و استرالیا و …… در بازار جهانی نمک بود .
ابریشم کار در خصوص هزینه استهلاک ماشین‌آلات و تجهیزات تولید نمک گفت: با توجه به خورندگی بالای تجهیزات تولید نمک و از همه نامطلوب‌تر نوسانات و افزایش نرخ ارزی و گران و نایاب شدن روزانه مایحتاج قطعات و مواد اولیه برای تعمیرات و تولید و عدم کشش بازار با افزایش قیمت بعلت وجود تولید بیش از ظرفیت بازار آ نهم بازاری که کمی کمتر از 50 درصد آن در اختیار متقلبان است، این صنعت را با چالش جدی رو به رو کرده است. به گونه‌ای که تعدادی از تولیدکنندگان که توانایی ادامه کار را نداشتند، خاموش و یا در شرف خاموشی هستند .
نمک دریایی و طب سنتی فاقد استاندارد و مجوز لازم هستند.
وی با انتقاد از ناکافی بودن نظارت دولتی در برخورد با صنعت زیرپله‌ای و غیرمجوزدار گفت: تقریبا تمامی نمک‌هایی با عنوان نمک سنتی، اسلامی، دریایی که همگی از معادن آلوده آبی کشور بدون هیچ گونه عمل تصفیه تهیه شده و در قالب بسته‌بندی‌‌های خاص که بعضا شکل قدیمی و سنتی دارند و با اسم و علامت ، آدرس و تلفن و توصیفات غیر واقعی و مجعول با قیمت‌های بسیار گران بصورت گسترده در بازار بفروش می‌رسند، همچنین متاسفانه سازمان‌های نظارتی به دلائلی که برای ما مشخص است قادر به برخورد با این پدیده شوم نیستند.
چهار کارخانه تصفیه نمک کشور از سوئیس، اسپانیا و آلمان وارد و باقی پالایشگاه‌های نمک با بومی‌سازی تکنولوژی وارداتی در داخل ساخته شدند
دبیر انجمن اظهار کرد: چهار کارخانه تصفیه نمک کشور از سوئیس، اسپانیا و آلمان وارد و باقی پالایشگاه‌های نمک با بومی‌سازی تکنولوژی وارداتی در داخل ساخته شدند. البته در این بومی سازی تعدادی موفق و تعدادی ناموفق شدند که ناموفق ها از چرخه تولید حذف و تعطیل گشتند.
یادآور می‌شود، انجمن صنفی تولیدکنندگان نمک تصفیه ایران در سال 1383 با هدف ساماندهی به این صنعت و مشاوره در افزایش بهره‌وری، ارتقا استاندارد، مشارکت در تدوین استانداردهای مربوط به نمک خوراکی، دفاع از حقوق اعضا از جمله برخورد با متخلفان از طریق اطلاع رسانی به سازمان‌های نظارتی دولتی و ساماندهی قیمت در سال 1383تاسیس گردید.
خبرنگار: فاطمه بغدادی
