چند ماهی است که بازار نهادههای دامی و به خصوص کنجاله سویا نابسامان و آشفته شده و رشد چندبرابری آن در کنار کمبود محصول در بازار، صنایع مختلف را دچار آسیب کرده است. نگاشته در این شماره برای واکاوی وضعیت بازار نهادههای دامی و چالشهای آن با مجید جعفری، مدیرعامل اتحادیه کارخانههای خوراک دام طیور و آبزیان به گفتوگو نشسته است./ خامفروشی
اولویت توزیع نهاده
به گفته جعفری، متأسفانه دستگاههای دولتی شامل وزارت جهاد و معاونتهای مختلف آن، کارخانههای خوراک دام طیور را در اولویت توزیع نهاده نمیدانند. برخلاف تمام دنیا که نهادههای خام وارد کارخانهها شده و فرآیند فرآوری بر روی آن صورت میگیرد و مشکلات فنی آن با افزودن افزودنیهای مختلف رفع میشود و خوراک ایدهآل و استاندارد تحویل مرغداریها و دامداریها میشود؛ در ایران خامفروشی بهشدت رواج دارد و مرغداریها و دامداریها نهاده را بهصورت خام تحویل میگیرند که به دلیل عدم دسترسی به تجهیزات لازم، پرت و دورریز آن بسیار زیاد است.
کارخانههای خوراک دام و طیور با کمتر از 50 درصد ظرفیت کار میکنند
جعفری با اشاره به اینکه در تمام دنیا ثابت شده است که خوراک باید بهصورت فرآوری و بهینه تحویل دامداریها و مرغداریها شود، گفت: متأسفانه در کشور ما، کارخانهها باید برای دریافت نهاده التماس کنند و سهمیه آنان بهشدت کاهش پیدا کرده است. ازاینرو، کارخانههای خوراک دام و طیور در سال 1402 با مشکلات متعددی روبهرو شدند و مجبور شدند با کمتر از 50 درصد ظرفیت خود کار کنند که تعطیلی برخی واحدها و تعدیل نیروی آنان را رقم زده است.
کارایی سامانه بازارگاه
وی درباره کارایی سامانه بازارگاه گفت: متأسفانه سامانه بازارگاه بدون هیچ برنامهریزی بلندمدتی طراحی شده است و به قول برخی کارشناسان، گویا نخست تصمیم داشتند که ژیان درست کنند و بعد روی شاسی ژیان، تریلی گذاشتند!
سود سامانه بازارگاه به جیب چه کسی میرود؟
این سامانه برخلاف اهداف راهاندازی به جای آنکه تسهیلکننده امور باشد، مانند ترمزی در مسیر کار عمل کرده است؛ بهگونهای که بهصورت مداوم قطع میشود و عملاً کارایی لازم برای این حجم از کار را ندارد.
از سوی دیگر، بانک کشاورزی تنها جزئی است که از قِبل سامانه بازارگاه منفعت کسب کرده، زیرااین سامانه انحصاراً فقط در بانک کشاورزی کار میکند و همه باید در این بانک حساب افتتاح کنند و از طریق آن، خرید کالای موردنظر خود را در سامانه انجام دهند.
اختلاف قیمت 18 هزارتومانی قیمت سویا در بازار آزاد
جعفری در ادامه درباره نابسامانی بازار کنجاله اظهار کرد: کنجاله سویا در چند ماه گذشته به دلیل مشکلات مختلف همچون مشکلات ارزی و … دچار نابسامانی شد و میزان عرضه آن در مقایسه با نیاز واقعی بازار، بسیار کمتر بود؛ بنابراین در شرایطی که کالایی در بازار محدود باشد، بازار آزاد به وجود خواهد آمد و کنجالهای که بین 19 تا 21 هزار تومان قیمت داشت، در بازار آزاد تا 38 هزار تومان نیز خریدوفروش شد که البته امروز این اختلاف قیمت با توزیع سویا در بازار به حدود 7 الی 8 هزار تومان کاهش یافته است.
زنجیره تولید خوراک دام طیور
وی در پایان تأکید کرد: تا زمانی که دستگاههای دولتی، کارخانههای خوراک دام طیور را جزء حلقه اصلی زنجیره تولید خوراک دام طیور نبینند، هیچکدام از مشکلات حل نخواهد شد؛ بنابراین امیدواریم مسئولان از خامفروشی دست بردارند و با توزیع مناسب نهاده موجود که با این وضعیت ارز، بهسختی تأمین شده است، از هدر رفت و پرت آن جلوگیری کنند.
