در شرایط کنونی اطلاعات نشان میدهد که مصرف کالاهای اساسی خانوار به دلیل گران شدن و کاهش قدرت خرید واقعی خانوار کاهش یافته است. بر اساس گزارش قمیت مرکز آمار ایران در میانگین چهار ماهه ابتدای سال 1400 نسبت به میانگین سال 1396 گوشت مرغ در حدود 3.7 برابر و تخم مرغ 3 برابر شده است، به طوری که میانگین درصد تغییرات قیمت طی سالهای 1397 تا 1400 برای گوشت مرغ 38.7 درصد و تخم مرغ 33.6 درصد بوده است.
پرواز مرتفع قیمت مرغ و تخممرغ در بازار سال 99-1400
به گفته فاطمه پاسبان، عضو هیات علمی موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی در سال 1399 قیمت گوشت مرغ در حدود 46.3 درصد هرکیلو شش هزار تومان و برای تخم مرغ در حدود 76 درصد هر کیلو 7 هزار تومان اضافه شده است و این افزایش ها در سال 1400 نیز به شدت ادامه دارد به طوری که در چهار ماهه ابتدایی سال1400، قیمت مرغ نسبت به میانگین سال 1399 حدود 8 هزار تومان و تخم مرغ حدود 3 هزار و سیصد تومان افزایش قیمت داشته است .
روند قیمت گوشت مرغ و تخم مرغ طی سالهای 1396 تا 1400 (چهار ماهه ابتدای سال) (ماخذ: مرکز آمار ایران : واحد کیلوگرم- هزار ریال )
کاهش 2 کیلویی سرانه مصرف مرغ در سال 99
وی با اشاره به اینکه با افزایش قیمت گوشت مرغ در سال 1399 سرانه مصرف از 35 کیلوگرم در سال 1398 به 33کیلوگرم در سال 1399رسیده است، گفت: به طور یقین با افزایش قیمت مرغ و تورم افسارگسیخته و کاهش قدرت خرید واقعی مردم در سال 1400 این رقم کمتر خواهد شد، به طوری که دسترسی اقتصادی سخت شده و دسترسی فیزیکی نیز در معرض خطر است.
پاسبان ادامه داد: تولیدکننده اگر نتواند محصول خود را با سود عادلانه (با توجه به تورم تولیدی و هزینه فرصت) به فروش برساند، جوجهریزی متوقف و عرضه کم و دسترسی به گوشت مرغ و تخم مرغ کاهش مییابد. از سوی دیگر، تداوم این موضوع منجر به واردات شده که علاوه بر خروج ارز منجر به عدم حمایت واقعی از تولید بخش طیور میشود.
چرا مرغداران از تولید بیشتر برای بازار دلسرد هستند؟
پاسبان با بیان اینکه اگر چه قیمتهای بالای محصولات طیور میتواند به عنوان فرصت برای پرورشدهندگان طیور تلقی شود، تصریح کرد: نبود قابلیت پیشبینی ناشی از نوسان قیمتها، مانع برنامهریزی شده، سرمایهگذاری را با ریسک همراه ساخته و با کاهش تقاضا، مرغداران را از تولید بیشتر برای بازار دلسرد میسازد. همچنین از آنجایی که واردات گوشت مرغ با توجه به قیمت بازار جهانی آن که در حدود 2 دلار و 38 سنت است (با نرخ ارز 4200 تومانی در حدود 9996 تومان برای هر کیلو) سودآوری داشته و با ارائه مجوز واردات بدون فوت وقت انجام میشود.
این فعال صنعت کشاورزی ادامه داد: بازیگران زنجیره ارزش گوشت مرغ و تخم مرغ سهمی از قیمت بازار دارند، تولید کننده، کشتارگاه، بسته بندی و عوامل بازار و فروش در این چرخه سهیم هستند. بهعنوان مثال محاسبه اینکه 8 هزار تومان افزایش قیمت گوشت مرغ در چهار ماهه ابتدای سال 1400 چقدر سهم تولید کننده، سهم کشتار و بستهبندی و سهم عوامل توزیع و فروش است، نیازمند سیستم حسابداری قیمت تمام شده زنجیره ارزش میباشد که بر حسب مناطق، بتوان سهم هر عامل را از قیمت بازار تعیین و در خصوص منطقی بودن این سهم با هزینه تمام شده ارزیابی و تحلیل انجام داد.
افزایش 2.2 برابری قیمت ذرت نسبت به سال 96
از سوی دیگر، ملاحظه میشود که قیمت نهادههای بخش طیور، نوسانات زیادی دارد بهگونهای که قیمت ذرت در سال 1400 نسبت به سال 1396، حدود 2.2 برابر شده است و این خود نیز باعث افزایش هزینه تولید در بخش طیور میشود.
پاسبان با اشاره به اینکه نوسانات قیمت نهادهها، امکان برنامهریزی و مدیریت تامین نهاده را هم از منظر تامین سرمایه در گردش و هم از بعد مدیریت ذخیره انبار با مشکل مواجه میکند، گفت: در شرایط کنونی تولید برخی نهادههای دامی به خصوص محصولاتی مانند سویا و ذرت که تولید آنها با شرایط اقلیمی و کمآب ایران سازگاری ندارد، محدود بوده و وابستگی زیادی به واردات این محصولات وجود دارد.
از سوی دیگر، باید برنامهریزی هوشمندی صورت بگیرد که ضمن شناسایی به موقع نیاز بازار، بتوان با قیمت مناسب واردات را انجام داد.
واردات 6396 ذرت در چهار ماه نخست امسال
این فعال صنعت کشاورزی ادامه داد: آمار سال 1399 نشان می دهد که واردات ذرت دامی حدود 8.5 درصد نسبت به سال 1398 افزایش داشته و به رقم 9865 هزار تن رسیده و در 4 ماهه ابتدای سال 1400 نیز این رقم به 6396 هزار تن رسیده که حدود 65 درصد واردات سال 1399 در همین چهار ماه اتفاق افتاده است.
چرا با وجود واردات ذرت، قیمت این محصول زیاد شد؟
وی در خصوص افزایش قیمت ذرت با وجود واردات این محصول گفت: نبود نیازسنجی دقیق از میزان تقاضای بازار، انحصار در واردات و ذخیرهسازی آن به منظور افزایش قیمت، عدم واردات ذرت با یارانه ارزی 4200 تومانی به سیستم بازار نهادهها، بهرهوری ناکافی در مصرف استاندارد ذرت، قاچاق ذرت، افزایش هزینههای توزیع و فروش، نبود یک سیستم توزیع کارآمد نهادهها، فشار واردکنندگان گوشت مرغ و ناامنی بازار از جمله عواملی است که به افزایش قیمت ذرت در بازار دامن زده است.
پاسبان در پایان خاطرنشان کرد: به نظر میرسد که تمرکز بر تامین نهادههای اصلی بخش طیور میتواند کمک شایانی به کاهش قمیت تمام شده بازار و افزایش رقابت پذیری نموده و در این میان نباید از ابزارهایی همچون طراحی و پیاده سازی سیستم قیمت تمام شده زنجیره ارزش، سیستم هشدار، رصد و پایش و سیستم تحلیل دادهها و آینده پژوهی غفلت نمود.
