مسیر پر دست‌انداز تعهدات ارزی برای صادرکنندگان به عراق/ در حال حاضر به دلیل مشکلات مبادلات بانکی، تعهدات ارزی و بسته شدن مرزها تجار ایرانی برای تجارت با عراق و صادرات محصولات خود با چالش‌هایی مواجه هستند. نگاشته در این شماره برای آگاهی از این جزئیات و راهکارهای تسهیل‌گر این موانع با محمد نجفیان، دبیرکل اتاق بازرگانی ایران و خوزستان به گفتگو پرداخته است.
مسیر پر دست‌انداز تعهدات ارزی برای صادرکنندگان به عراق
به گفته وی موضوع رفع نشدن تعهدات ارزی صادرکنندگان به علت دلائلی همچون سردرگمی آنان از تعدد دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های صادره توسط دولت و بانک مرکزی از سال 97 تاکنون، تفسیر و برداشت اشتباه صادرکنندگان از قوانین، مقررات و بخشنامه‌های مربوطه، وجود مغایرت و به روز نبودن اطلاعات مربوط به میزان برگشت ارز صادرکنندگان بین سامانه‌های ارتباطی بانک مرکزی، گمرک و وزارت اقتصاد و دارایی به نحوی که صادرکنندگان ضمن ارائه مدارک مثبت مدعی تحقق درصد بالاتری از تعهدات ارزی خود به روش‌های ذکر شده در قانون هستند، ایجاد شده است.
ممانعت بازرگانان عراقی و کویتی از معامله ارزی با ایران
وی با اشاره به اینکه تجار خوزستانی در مقاطع زمانی مختلف در سال 98 به دلیل بحران‌های ناشی از وقوع سیل در استان خوزستان، حوادث سیاسی اجتماعی کشور عراق و نیز بسته شدن مرزها ناشی از وقوع کرونا در پایان سال، عملا نتوانستند به کشور عراق سفر کنند و بخش قابل توجهی از مطالبات آنان از طرف خارجی وصول نشده است، گفت: بر اساس مستندات، بخش اعظمی از معاملات صورت گرفته بین تجار ایرانی و عراقی در پایانه‌های مرزی استان بر اساس پول ملی کشورمان بوده که این موضوع نیز بازگشت ارز حاصل از صادرات را با مشکل روبرو کرده است. همچنین طرف‌های تجاری در کشورهای عراق و کویت حاضر به معاملات ارزی با تجار استان نیستند و وجه معاملات تجاری در قالب ریال پرداخت می‌گردد.
بالا بودن نرخ پایه صادراتی کالاها به نسبت نرخ واقعی؛ چاله‌ای بر سر تعهدات ارزی
وی ادامه داد: مغایرت‌های موجود در صورت وضعیت کارکرد صادراتی صادرکنندگان به ویژه در بخش ارزش دلاری و نیز ارزش پایه صادراتی محصولات تاثیر منفی در تعهدات ارزی صادرکنندگان داشته است. از سوی دیگر بالا بودن نرخ پایه صادراتی کالاها به نسبت نرخ واقعی آن نیز منجر به عدم رفع تعهدات ارزی از سوی صادرکنندگان شده است.
نجفیان با اشاره به اینکه توصیه کنونی به صادرکنندگان مبنی بر تامین ارز بازار آزاد به منظور ارائه به بانک مرکزی جهت ایفای تعهدات ارزی گذشته، بدلیل آنکه عملا تبادل کالایی در این بین صورت نگرفته نوعی پولشویی محسوب می‌گردد، گفت: در صورت انجام تعهدات در قبال بانک مرکزی، صادرکنندگان با مشکلات مالیاتی و دارایی مواجه خواهد شد.
راهکارهایی برای تسهیل تجارت میان ایران و عراق
دبیرکل اتاق بازرگانی خوزستان در خصوص راهکارهای تسهیل‌کننده تجارت ایران و عراق اظهار کرد: ایجاد بانک اطلاعاتی از توانمندی‌ها و قابلیت‌های بالقوه و بالفعل تجار ایرانی و نیازهای بازار عراق، ایجاد مدیریت واحد و سازماندهی شده برای جلوگیری از جزیره‌ای عمل نمودن مراکز اقتصادی و تعدد مراجع تصمیم گیرنده، افزایش کیفیت کالاهای صادراتی ایرانی جهت رقابت با محصولات کشورهای دیگر، لزوم ایجاد تشکل‌های صادراتی قدرتمند، ایجاد پایانه‌های تخصصی صادراتی جهت تفکیک محصولات، لزوم ایجاد شعب ارزی در محل پایانه های مرزی دو کشور جهت انجام متقابل امور بانکی بازرگانان دو کشور و دریافت و پرداخت‌های ارزی بصورت روزانه، امکان حمل یکسره بار از نقاط زمینی به عراق ( حداقل برای کالاهای فاسد شدنی و مواد غذایی) و ایجاد دروازه ای مستقل جهت تردد اختصاصی تجار در مرزها از جمله موارد تسهیل‌کننده تجارت میان دو کشور است.
صادرات 8992 میلیون دلاری ایران به عراق در سال 98/ تعهدات ارزی
وی در خصوص عمده تجارت ایران و عراق در سال گذشته اظهار کرد: بر اساس اعلام سازمان توسه تجارت مهم ترین اقلام صادراتی ایران به عراق در سال 98 شامل گاز طبیعی، ميله‌هاي آهني يا فولادي، گرم نوردشده داراي دندانه، سيب تازه، گوجه فرنگي، تازه يا سرد کرده، ساير روغن‌هاي سبک و فرآورده‌ها بجز بنزين، کاشي و سراميک با ضريب جذب آب، ساير پنير ها، لوازم خانه‌داري و پاکيزگي از مواد پلاستيکي و هندوانه تازه بوده است که روابط تجاري دو جانبه ايران باعراق در سال 98 برابر با 8992 میلیون دلار صادرات و 129 میلیون دلار واردات بوده است.
وی درباره وضعیت صادرات آرد ایران به عراق از طریق گندم عبور موقت اظهار کرد: بر اساس ماده 51 قانون امور گمرکی گندم به طور موقت به قلمرو گمرکی ایران وارد و تبدیل به آرد می شود و پس از انجام تشریفات گمرکی صادر می شود.
