رسوب یک میلیون تن نهاده های وارداتی در بنادر کشور حاکی از عدم تخصیص به موقع ارز است

 نهاده های وارداتی/ ایران سابقه ای طولانی در زمینه واردات غلات و نهاده های دامی دارد و سال هاست که علاوه بر تجارت گندم، به دلیل خشکسالی های فصلی، به واردات میلیون ها تن ذرت و دانه سویا اقدام می کند. همواره ۳۰ تا ۴۰ درصد واردات غلات از سوی دولت صورت می گیرد . تعلل دولت در بازپرداخت و  پایبند نبودن به تعهدات و از سویی تحریم های موجود، سبب شده است  شرکت های بزرگ تجارت غلات ، بازار ایران را در دسته بازارهای پر ریسک بدانند. این مسأله موجب می شود تا در  قیمت گذاری، درصدی بالاتر اعلام شود  چرا که  مسائل زیادی ورای قیمت،  در تجارت با ایران سهم بسزا دارد.

فرهاد بوذری، تحلیلگر بازار غلات و دانه های روغنی در گفت و گو با نشریه نگاشته و در ادامه مطلب فوق در باره چالش های تجارت غلات و نهاده های دامی با ایران، خاطرنشان کرد: دموراژ سنگین کشتی ها ناشی از صف های طولانی تخلیه و بارگیری، آماده نبودن شرایط  پرداخت پیش از رسیدن کشتی باعث راکد ماندن پول تاجران می شود که این موضوع  موجب دلسردی تاجران و رکود تجارت غلات می شود که نیازمند تمرکز بر رفع  مشکلات زیرساخت هاست. هم‌اکنون درصدی از  تجارت غلات ایران از تحریم ها خارج شده است و می بایست  به عنوان تجارتی مکانیزه و قانونمند در جهان شناخته شود.

حجم نیاز واردات گندم در سال 1400

بوذری در پاسخ به حجم نیاز واردات گندم ایران در سال 1400، اذعان کرد: برنامه ریزی صورت گرفته جهت حجم نیاز واردات گندم در سال 1400، معادل 6 میلیون تن بوده است که از این حجم چهار و نیم میلیون تن تا 6 ماه  نخست سال 1400 وارد شده و مقرر است 2 میلیون تن در آینده نزدیک وارد شود که برای ذخیره احتیاطی نیز  کافی خواهد بود.

یک میلیون تن نهاده های وارداتی در صف تخصیص ارز!

به گفته مهندس بوذری، هم اکنون بخش خصوصی در زمینه واردات نهاده های دامی نقش فعال و مؤثری دارد. در این میان، شرکت هایی هستند که متأسفانه بار خود را در بنادر کشور تخلیه کرده اند اما موفق به دریافت ارز نشده اند. این موضوع باعث شده است حدود   یک میلیون تن نهاده های دامی در بنادر کشور در انتظار تخصیص ارز باشند. واردات نهاده های دامی هم اکنون پیرو قانونی است که بار وارد شده پس از تخلیه در بنادر باید در صف تخصیص ارز بماند ؛ سپس کالا آزاد می شود. البته امکان ترخیص نود درصد آن و توزیع  در سیستم بازارگاه  نیز وجود دارد.

این کار به شرطی امکان پذیر است که بخش خصوصی دارای سرمایه هنگفتی باشد که به بارگیری، حمل و تخلیه در بنادر اقدام کند که  رسوب آن با 5 برابر قیمت واقعی ارز ترجیحی خواهد شد . که این پروسه تخصیص ارز تا مرحله واریز بحساب فروشنده های خارجی حداقل سه ماه پس از واردات طول میکش که در این بین وارد کننده هم سرمایه اش راکد می ماند و هم محتاج امضاهای طلایی و رانت های سیستمی خواهد بود . باین موارد مراجعات مکرر و صرف هزینه های خارج از عرف را نیز اضافه کنید؛ که به جرأت می توان گفت این رویه جز روندی فساد آور در روند تجارت نهاده های دامی چیز دیگری نیست .

رونق تجارت بخش خصوصی نیازمند تصویب ارز نیمایی است

این تحلیلگر بازار غلات و دانه های روغنی  با تأکید بر لزوم تصویب ارز نیمایی برای تجارت غلات و نهاده های دامی، اظهار کرد: تا پیش از این، بیش از 60 درصد تجارت نهاده های دامی به عهده بخش خصوصی بوده است. به نظر می رسد در صورت تصویب نرخ ارز نیمایی برای تجارت، مشکلات این دسته از تجار نیز رفع خواهد شد اما برقراری ارز 4200 تومانی تنها منجر به رکود بخش خصوصی ناشی از فساد می شود. ازسویی باز گذاشتن دست بخش خصوصی برای واردات غلات و نهاده های دامی منجر به روان شدن تجارت و تعادل قیمت می شود.

تهاتر نفت با غلات و نهاده های وارداتی در چه صورتی موفق خواهد بود؟

بوذری با اشاره به اینکه هم اکنون تجارت در جایگاهی قرار دارد که تهاتر نفت با غلات بر طرف شده است، گفت: شرکت هایی در حال فعالیت هستند که نفت را خریداری می کنند و با بدهکار شدن به دولت، به واردات غلات می‌پردازند. بر این اساس، تهاتر  کود اوره با ذرت نیز انجام شده  که رضایت بخش بوده است. روند تهاتر درصورتی سرعت می گیرد  که به شکل بارنامه به بارنامه انجام پذیرد. نحوه تجارت بین‌الملل به دلیل لزوم حفظ منافع طرفین، تجارت حساسی به شمار می آید

که در این راه ، یک کشتی حامل یک میلیون بشکه نفت 80 دلاری، معادل 80 میلیون دلار قابل تهاتر با دو کشتی ذرت است. تنظیم مکانیسم های این چنینی با کشورهای متقاضی از جمله برزیل که متقاضی اوره و کشورهای چین و ژاپن که متقاضی نفت هستند . با توجه به سابقه  خوب تهاتر با این کشورها ، آنها جزو امانتدارهای وزارت نفت به شمار می آیند . می توان روند تهاتر را تسهیل بخشید.

پیشنهادی در جهت کاهش تعرفه قیمت گندم وارداتی و نهاده های وارداتی از روسیه

بوذری درباره جدیدترین نرخ تعامل تجاری ایران و روسیه در زمینه غلات، بیان کرد: امسال گندم در روسیه معادل 80 میلیون تن تولید شده است که رقم مطلوبی را شامل می شود. واردات گندم از روسیه از طریق بنادر شمالی و جنوبی  ایران انجام می شود و تعرفه گندم نیز همچنان در حال رشد است. روسیه با اولویت قرار دادن ذخایر احتیاطی خود، قیمت صادرات سویا را به شدت افزایش داده  و صادرات جو، ذرت و گندم نیز با رشد تعرفه‌ای از 58 دلار به 67 دلار برای یک تن رسیده است.

وی یادآور شد: ایران همواره واردکننده گندم روسیه بوده است که از سوی شرکت بازرگانی دولتی ایران از بنادر شمالی کشور صورت می گیرد. به نظر می رسد اگر ایران بتواند زمینهای بزرگ در این کشور اجاره کند تا فعالیت آن متمرکز بر تولید سهم مصرفی گندم جهت واردات به ایران باشد، قیمت تمام شده گندم وارداتی به ایران 40 دلار ارزان تر از واردات صرف تمام خواهد شد. از سویی در صورت ایجاد معاهدات تجاری ایران با شرکت های دولتی روسی به جای تعرفه  67 دلار در ازای هر تن گندم، تعرفه ۲۰ دلار به ازای هر تن برای ایران به صرفه تر  تمام می شود که با توجه به کیفیت مطلوب گندم روسیه موجب رونق تجارت میان ایران و روسیه خواهد شد.