آب موضوع اصلی بحث های سیاسی کشورهای خاورمیانه در آینده

آب موضوع اصلی بحث های سیاسی کشورهای خاورمیانه در آینده! طی 50 سال گذشته به طور متوسط، سالانه یک میلی متر از میزان بارش ها کاسته شده است همین موضوع موجب شده است که کشور در وضعیت خشکسالی انباشته قرار داشته باشد.

به نظر می رسد همچون سال 86 که خشک ترین سال از لحاظ بارش بوده است سال جاری نیز از نظر بارش باران سال خشکی باشد حتی احتمال دارد رکورد خشک ترین سال در خصوص بارندگی طی سال های گذشته نیز شکسته شود.

دکتر صادق ضیائیان، مدیر مرکز ملی خشکسالی با بیان مقدمه فوق افزود: وضعیت کشور بحرانی است، چرا که با توجه به پیش بینی های اقلیمی و افزایش جهانی دما، در سنوات آینده میزان خشکسالی ها افزایش می یابد. تا پایان فروردین میزان بارش متوسط کشور حدود 113 میلی متر ثبت شده است این در حالی است که این عدد باید حدود 195 میلی متر باشد.

این کمبود بارش زمانی خود را بدتر نشان می دهد که با افزایش دما نیز همراه باشد. تنها در اسفند ماه 1/3 افزایش دما را شاهد بودیم. افزایش دما منجر به تبخیر بیشتر خواهد شد بنابراین در سال زراعی جاری نه تنها بارش کمتری داشتیم بلکه تبخیر بیشتری را نیز شاهد بودیم.

کشور تا 20 یا 30 سال آینده حالت نرمالی دارد اما پیش بینی خوشبینانه با توجه به افزایش دما و افزایش جمعیت هم می تواند نشان دهنده وضعیت بحرانی باشد

وی ادامه داد: پیش بینی بدبینانه وضعیت اقلیمی آب‌وهوای کشور را در آینده خشک و خشک تر نشان می دهد چرا که تغییرات اقلیمی منجر به افزایش دما و کاهش بارندگی می شود. آمارها میانگین میزان بارندگی بوده و ممکن است در میان سال های کم بارش یک سال پر بارش هم باشد. در نهایت هر دو دیدگاه خوشبینانه و بدبینانه وضعیت کشور را طی چند سال آینده خشک نشان می دهند و باید راهکارهای مبارزه با بحران را جدی گرفت.

بحران آب موضوع اصلی بحث های سیاسی کشورهای خاورمیانه در آینده

دکتر ضیائیان وضعیت کشت گندم در سال های کم بارش را اینطور عنوان کرد: میزان آب بر بودن گندم موضوع پیچیده ای است که نمی توان به سادگی برای آن نسخه ای در نظر گرفت. کشت گندم دیم با استفاده از آب باران هیچ آسیبی به منابع آبی نمی زند و در سال های پربارش برداشت بیشتری صورت می گیرد اما جهاد کشاورزی می تواند با برگزاری نشست های مختلف مدیریت آب را در کشت گندم آبی اصلاح کند.

وی افزود: آخرین گزارشات سازمان جهانی هواشناسی، تغییر اقلیم که موجب افزایش دما می شود را پدیده ای جهانی دانست واعلام کرد افزایش دما تغییراتی را در سطح جهان ایجاد می کند این تغییرات باعث پربارشی و کم بارشی در کشورهای مختلف می شود و در کشور ما به دلیل اینکه از قبل نیز دارای آب و هوای خشک ونیمه خشکی بوده است منجر به کم بارشی می شود. پدیده کم بارشی مشکل مشترک تمامی کشورهای خاورمیانه است و به نظر می رسد بحث های سیاسی آینده در مورد مشکل کم آبی است.

عدم مدیریت صحیح‌آب‌در کشاورزی سهم آن را در کم آبی به 90 درصد رسانده است

وی در مورد سهم کشاورزی در بحران آب‎اظهار داشت: تاکنون اعداد مختلفی برای سهم کشاورزی در مصرف آب بیان شده است اما 70 تا 90 درصد عددی است که اغلب بر آن اتفاق نظر دارند. آمارها هرچند قطعی نیست اما نشان از بحران دارد و اصلاح مدیریت را ضروری می داند.

یکی از راه حل هایی که کشورهای دیگر برای مدیریت آب انجام می دهند آموزش افرادی به عنوان پلیس آب است که وظیفه سرکشی و کنترل مصرف آب در بخش کشاورزی را بر عهده دارند. راه حل دیگر چرخه آب در کشاورزی و زندگی شهری است که در کشورهای پر بارش تا 4 بار نیز آب در این چرخه قرار می گیرد و متاسفانه انجام این کار در کشور ما صورت نگرفته است.

مدیر مرکز ملی خشکسالی در ادامه گفت: بهتر است به جای طرح نکاشت از طرح به کاشت استفاده کنیم در این طرح محصولی که کشت می شود بر اساس شرایط منطقه و میزان‌آب بر بودن آن اصولی تر انتخاب شده و میزان مصرف آب نیز با مدیریت بهتر و سختگیرانه تری انجام می شود تا از اسراف‌آب در مناطق جلوگیری به عمل بیاید تا هدایت آب به سمت قنوات و سفره های زیر زمینی بیشتر صورت بگیرد و از عوارض ناشی از کم شدن منابع آبی و نشست زمین جلوگیری به عمل آید.

مردم باید به این باور برسند که کمبودآب‌بسیار جدی است

دکتر ضیائیان مردم و فرهنگ سازی و مدیریت منابع آبی را دو جنبه مهم در مصرف بهینه آب دانست و افزود: ما توسعه سطح زیر کشت را نه برای گندم و نه برای هیچ محصول دیگری پیشنهاد نمی کنیم. بلکه پیشنهاد ما این است که همین مقدار سطح زیر کشت با تغییر نوع آبیاری و جایگزینی بذر با واریته های مرغوب تر صورت بگیرد.

از آنجا که کشت گندم دیم با کاهش بارش امکان پذیر نیست بنابراین تاثیری بر روی منابع آب زیر زمینی ندارد آنچه بر منابع‌آب زیر زمینی تاثیر گذار است کاشت گندم و سایر محصولات آبی است که با شرایط فعلی به نظر نمی رسد در سال جاری بتوان به خودکفایی گندم با کمک کشت دیم رسید. بنابراین پیشنهاد ما این است که در گام اول سطح زیر کشت افزایش پیدا نکند در گام دوم با روش ها و تکنیک های علمی چه از لحاظ آبیاری، چه از لحاظ نوع واریته ها گندمی کشت شود که محصول بیشتری داشته باشد.

مهمترین راهکارها در دوران کم بارشی

وی گفت: در جنبه دیگر فرهنگ سازی وجود دارد در واقع یکی از مهمترین راهکارها در دوران کم بارشی برخلاف تصور عمومی مبنی بر حضور دولت اقداماتی است که مردم باید انجام بدهند و آن این است که مردم به این باور برسند که کمبود آب جدی است و در صورت عدم رعایت، منابع تمام خواهد شد.

کشاورزان نیز در مورد مصرف‌آب باید بدانند حفر چاه های غیر مجاز موجب می شود نسل بعدی آنها ازآب‌بهره مند نباشند و مجبور به مهاجرت خواهند بود. بنابراین چنانچه مردم به این باور برسند که باید در مورد مصرف آب تجدید نظر کنند گام بزرگی در راستای کنترل مصرف آب برداشته خواهد شد.