چگونه می‌توان ریسک‌های ناشی از تجارت غلات را کاهش داد؟

یاشار غریبی، تحلیل‌گر بازار غلات و نماینده شرکت ozk و Granolux در ایران در ایران، ضمن گفت‌وگو با نگاشته درباره چالش‌های واردات غلات و نهاده‌های دامی گفت: بیشتر واردکنندگان از شرایط تخلیه و محدودیت‌های انباری گلایه دارند. همچنین برخی فروشندگان چه در حوزه دریای خزر و چه در دریای جنوب اجازه پهلوگیری کشتی پیش از تسویه‌حساب را صادر نمی‌کنند؛ بنابراین در شمال و جنوب، کشتی‌ها در صف انتظار بیشتری قرار می‌گیرند. از سوی دیگر، به دلیل نبود نیروی کار و دور بودن از انبارها گاهی لازم است حمل‌ونقل داخلی نیز در بندرها شکل بگیرد و تمام این عوامل سبب شده سرعت تخلیه کالا در بنادر کاهش یابد. برای مثال در شمال نرخ تخلیه برای کشتی‌های بزرگ حدود 1200 تن در روز است. درصورتی‌که ازنظر عملیاتی، خیلی وقت‌ها این نرخ شاید هزار تن تا 1100 تن باشد؛ بنابراین همین موضوع موجب می‌شود کشتی‌های بسیاری در لنگرگاه در صف بمانند و واردکنندگان هزینه اضافی بابت دموراژ پرداخت کنند.

تأخیر در تخصیص ارز؛ چالش مهم تجار غلات

غریبی تأخیر در دریافت منابع ارزی و تخصیص ارز را از چالش‌های مهم تجار غلات دانست و افزود: به‌طورمعمول، هر تخصیصی پس از عرضه کالا در بازارگاه حدود 2 ماه زمان می‌برد تا فروشنده کالا بتواند وجوه مربوط به محموله را در کشورهایی که امکان‌پذیر است، دریافت کند. از سوی دیگر تعهدات گسترده‌ فروشندگان در قبال بانک‌ها و نهادها نیز موانع متعددی را بر سر راه تجارت قرار داده است.

وی درباره تعاملات بین خریدار و فروشنده با هدف روان‌سازی مسیر تجارت گفت: در قدم اول نباید به مشتریان به دید یک خریدار نگاه کرد بلکه باید به این بیندیشیم که با توسعه شرکای تجاری خود، حجم معاملات را افزایش دهیم؛ بنابراین بحث اعتبارسنجی مشتریان و تسهیلات بیشتر نسبت به روند تخلیه و دریافت وجوه یکی از راهکارهای مؤثر به نظر می‌رسد؛ به‌گونه‌ای که باید در خصوص دریافت پول، شرایطی لحاظ کنیم و انتخاب بیشتری به خریداران دهیم.

علاوه بر این باید سعی کنیم تا جایی که امکان دارد برای مشتریانی که ازنظر اعتبارسنجی و اعتباری مورد وصول ما هستند، شرایطی را فراهم کنیم که به کشتی‌های آن‌ها پیش از تسویه و پرداخت، اجازه پهلودهی داده شود.

ابتکار وزارت جهاد در تنوع‌بخشی به خرید از فروشندگان ذرت

این تحلیل‌گر بازار غلات درباره راهکارهای کاهش ریسک نوسانات تجارت غلات اظهار کرد: از نگاه خریدار و فروشنده، در بازار امروز باید تنوع منابع تأمین و تنوع بازارهای خرید در نظر گرفته شود. در شرایطی که ریسک تغییر قیمتی بازار به‌واسطه تحریم و عوامل مختلف مطرح است، تنوع‌پذیری در بحث واردات می‌تواند در زمینه کمبود کالا تا حد زیادی از خطرات و ریسک‎های احتمالی جلوگیری کند. به‌طورمثال وزارت جهاد کشاورزی با توجه به شرایط روسیه، با تنوع‌بخشی به کشورهای مبدأ در واردات ذرت، امکان واردات ذرت از گرجستان و پاکستان را فراهم کرد. در واقع این نوع سیاست‌گذاری این شانس را به خریدار می‌دهد تا بر بازارهای مختلف تمرکز کند. البته این اقدام زمانی نتیجه‌بخش است که برای بازار جدید، شرایط و تغییرات جدیدی تعریف نشود و قوانین و دستورالعمل‌ها به‌گونه‌ای باشد که اگر واردکننده‌ای ذرت را از کشور جدیدی خریداری کرد، برای ورود آن به ایران با چالش جدید روبه‌رو نشود. همچنین در صورت تحقق این مقوله، وابستگی به یک کشور خاص برای واردات از بین می‌رود و در بحث قیمت نیز می‌توانیم رقابتی‌تر عمل کنیم.

وی درباره سازوکار‌های جایگزین در پرداخت‌های مالی به روسیه گفت: برای برقراری سیستم پرداخت مالی تلاش‌های بسیاری صورت گرفته؛ اما نکته مهم این است که بالانس تراز تجاری بین دو کشور به چه صورت است.

استفاده از سیستم پرداخت مالی زمانی امکان‌پذیر است که مبادلات تجاری ما در بحث صادرات به حدی باشد که در کشور مقصد منابع ارزی داشته باشیم. برای مثال علت این‌که ایران بیشترین منابع پولی را در ترکیه و چین دارد، ازاین‌جهت است که تجارت خارجی ایران از منابع درآمدهای نفتی با این کشورها بیشتر است. در واقع در این کشورها دارای منابع مالی است. حال باید دید که ایران چه پتانسیل‌هایی برای صادرات کالا به روسیه داراست تا بتوان در روسیه منابع ارزی ایجاد کرد. برای مثال سال گذشته فقط 5/3 میلیون تن ذرت از روسیه وارد ایران شده است که با متوسط قیمت 250 دلار حدود یک میلیارد دلار تقریباً حجم واردات ذرت از روسیه در سال گذشته بوده است.