بازار نهاده دامی چرا آشفته است؟
در گفتگو با نائب رییس اتحادیه واردکنندگان نهادههای دام و طیور
این روزها بازار نهادههای دامی به دلیل گرانی، کمبود و تاثیر آن بر بازار گوشت و مرغ با وجود تخصیص ارز دولتی 4200 تومانی مشکل آفرین شده است و از آن جایی که این نهادهها نقش مهمی را در تامین امنیت غذایی جامعه دارد، نگاشته برای برطرفسازی ابهامات این صنعت همچون زمزمه حذف ارز دولتی و یا جایگزین شدن گندم به جای ذرت در دامداریها و آگاهی از چالشهای مهم آن با محمدعلی ضیغمی، نائب رییس اتحادیه واردکنندگان نهادههای دام و طیور به گفتگو پرداخته است.
به گفته وی نامتناسب بودن تخصیص ارز به نهادهها به جهت میزان ارز تخصیصی و نامنظم بودن زمان و مقدار تخصیص ارزها از مشکلات مهم این صنعت است چراکه علاوه بر سلب امکان برنامهریزی از تامین کنندگان، در توزیع منظم، پیوسته و به موقع آن در میان تولید کنندگان خلل وارد میکند.
از سوی دیگر وضع مقررات مزاحم و دست و پاگیر توسط دستگاههای اجرایی که بدون توجه به شرایط خاص کشور و بدون لحاظ نظرات تخصصی و کارشناسی از سوی تشکلهای غیر دولتی ابلاغ میشود، به شدت مخل فضای کسب و کار و مخرب تسهیل امور توسط شرکتها عمل مینماید.
اعمال تبعیض میان شرکتهای دولتی و خصوصی به بهانه تامین بازار!
ضیغمی اعمال تبعیض بین شرکتهای دولتی و شرکتهای غیر دولتی را یکی دیگر از مشکلات جدی برای تامین کنندگان دانست و افزود: این موضوع علاوه بر دولتیتر کردن اقتصاد، بر خلاف سیاستها و رویکردهای مسئولان ارشد نظام مبنی بر تقویت نقش بخش خصوصی در اقتصاد، باعث بروز اختلال در تامین کالاهای اساسی و ایجاد هزینههای مازاد برای منابع محدود ارزی کشور میشود و نکته جالب توجه آن است که متاسفانه این اعمال تبعیض و تقویت نقش شرکتهای دولتی به بهانه تامین بازار و … اتفاق می افتد !
نهادههای دامی در دام دولت!
ضیغمی در خصوص چرایی قیمت گزاف فروش نهادههای دامی با وجود تخصیص ارز 4200 تومانی گفت: نحوه تامین و توزیع کالا از عوامل مهم در این مسئله است چراکه وجود اختلاف قیمت برای کالاها ناشی از عدم توازن بین تامین و تقاضا است. از سوی دیگر، در حال حاضر تمام نهادههای وارد شده توسط شرکتها، به محض ورود در اختیار دولت قرار میگیرد و این دولت است که تصمیم میگیرد چه نهادهای و به چه میزان و با چه قیمت در اختیار چه خریداری قرار گیرد.
همچنین تمام این فرآیند از زمان تخصیص ارز تا ورود کالا و توزیع آن توسط سامانههای مختلف رصد و نظارت میشود. دلیل این اعمال حاکمیت توسط دولت هم آن است که کالا را با اطلاعاتی که از بخش تولید مواد پروتئینی دارد ( اعم از جوجه ریزیها، مرغداریها و تولید کنندگان تخم مرغ و همچنین دامداریها و … ) مستقیم به تولیدکننده تحویل نماید. لذا تامینکنندگان کالا امکان عرضه کالا خارج از چارچوب فوق را ندارند.
نقش عناصر مختلف در شکلگیری بازار سیاه نهادههای دامی
نائب رییس اتحادیه واردکنندگان نهادههای دام و طیور در ادامه با اشاره به اینکه در نهایت حاشیه بازاری وجود دارد، گفت: در حال حاضر بر سر درصد این حاشیه بازار از کل بازار مناقشه وجود دارد و فارغ از میزان این بازار غیر رسمی دلایل آن را باید در فرآیندهای تعریف شده دولتی جستجو کرد چراکه یا اطلاعاتی که بر مبنای آن، کالا توزیع میشود، صحیح و دقیق نیست یا همه نیازمندان این بازار را تحت پوشش قرار نمیدهد. ( مثلا بسیاری از مرغداریها و دامداریهایی که تحت پوشش آمارهای دولتی نیستند
و امکان ارتباط با ابزار تکنولوژی و سامانهها را ندارند)، نیاز خود را با قیمتهای غیررسمی از گیرندگان کالا که دولت تعیین کرده و به آنها کالا تحویل داده و این تحویل کالا هم صحیح و یا به اندازه نبوده، تامین مینمایند. و یا کالا را در زمانی توزیع میکنند که خارج از دوره نیاز تولیدکننده است و او کالا را به کسی که نیاز دارد و سهمیه ندارد با قیمت حاشیه بازار میفروشد !
ضیغمی با بیان اینکه ایراد در اجرای سامانههای توزیع نهادهها و اختلال در گردش صحیح و سریع کالا مزید بر علت گرانی نهادههای دامی است، گفت: در این وضعیت شاهد کمبود تصنعی و مقطعی هستیم و مصرفکننده این کالا چون موجود زنده است (دام و طیور و جوجه یکروزه ) و نمیتواند با توجیه و توضیح مسئولان محترم، خود را سیر کند، به هر قیمتی تولیدکننده تلاش میکند که کالا را تهیه و در اختیار دام و طیور خود بگذارد تا از تلف شدن آن جلوگیری نماید.
حذف ارز 4200 برای واردات نهادههای دامی قطعی است
وی در پاسخ به این سوال که آیا امکان حذف ارز 4200 تومانی برای واردات نهادههای دامی وجود دارد، گفت: بخش خصوصی واقعی به دلیل مفاسدی که در ارز دو نرخی وجود دارد واقعی شدن نرخ ارز را یک ضرورت و به صلاح نظام اقتصادی میداند و این رویکرد را در جلسات و همچنین در مکاتبات رسمی اعلام کرده است. لذا حذف ارز 4200 تومانی از این صنعت قطعی میباشد؛ هر چند شکل و شیوه و زمان آن را دولت و مجلس تعیین خواهند کرد.
البته باید توجه داشته باشیم که در هر صورت تغییر نرخ ارز، باعث افزایش قیمت تمام شده کالا و محصولات نهایی میگردد که دولت برای حمایت از تولیدکننده و مصرف کننده، باید تفاوت تغییر نرخ ارز را برای حمایت موثر از این بخشها در نظر بگیرد. برای مثال اعطای تسهیلات خرید برای بخش تولیدی با توجه به نیاز به نقدینگی و یارانههای حمایتی و معیشتی موثر برای مصرفکنندگان میتواند راهگشا باشد.
نائب رییس اتحادیه واردکنندگان نهادههای دام و طیور در خصوص صحت جایگزین شدن گندم به جای ذرت در دامداریها و مرغداریها اظهار کرد: قیمت ذرت در حدی نیست که جایگزینی گندم به جای آن منطقی باشد. علاوه بر آن، در جیره غذایی و با توجه به شرایط فیزیولوژیک دام یا طیور امکان جایگزینی کامل نهادهها با یکدیگر وجود ندارد. هرچند در صورت گرسنگی دام و طیور این معادلات به هم میخورد و هر نهاده در دسترس، ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.
سهم واردات نهادههای دامی به ایران
ضیغمی در خصوص میزان واردات نهادههای دامی در سال 99 به کشور اظهار کرد: روغن خام 615.281 تن، دانه های روغنی، 1.417.248، کنجاله سویا947.149، جو 1.283752 و ذرت6.568.464 به کشور وارد شده است.
