لایحه بودجه 1401 تیر خلاص بر پیکر تولید است یا مهارکننده تورم؟!

لایحه بودجه/ این روزها اقتصاد بیمار ایران نیازمند جراحی‌های بزرگ می‌باشد که هر گونه خطایی ممکن است صدمات جبران ناپذیری را به سرمایه‌های کشور و سفره معیشت مردم وارد کند. حال که دولت سیزدهم درصدد اقدامات تحولی در بخش اصلاحات بانکی و بودجه‌ای برآمده است باید دید که اعمال سیاست‌های جدید چقدر می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد.

نگاشته برای ارزیابی بودجه پیشنهادی دولت برای سال 1401 با فریال مستوفی، فعال اقتصادی و عضو اتاق بازرگانی ایران به گفت‌وگو پرداخته است.

به گفته فریال مستوفی تورم سال‌ها است که گریبان‌گیر اقتصاد ایران شده و تا زمانی که تورم رفع نگردد، اقتصاد ایران از بیماری شفا پیدا نخواهد کرد. برای مثال کشورهایی مانند عراق و افغانستان که وضعیت اقتصادی آنان به مراتب بدتر از ایران است، توانستند تورم خود را کمتر از 5 درصد نگه دارند. در حالی که تورم ایران سال به سال بالاتر می‌رود و تمام برنامه‌ریزی فعالان اقتصادی را بی معنا کرده است چراکه پول ایران ارزش خود را از دست داده و نرخ ارز نیز به دلیل تورم، جهش قیمتی پیدا کرده است.

از سوی دیگر، در این اوضاع شاهد متورم شدن نرخ سود بانکی، دخالت دولت در بحث قیمت‌گذاری و احتکار اجناس در انبارها هستیم. به گونه‌ای که جذابیت رانت‌جویی بر نوآوری غلبه پیدا کرده و در نهایت تولید در ایران زمین‌گیر می‌گردد. بنابراین تا زمانی که مسئله تورم حل نگردد، باقی درمان‌های دیگر فریبی بیش نیست.

مستوفی ادامه داد: حل تورم نیاز به یک بانک مرکزی مستقل و مقتدر دارد که متاسفانه جای خالی آن در اقتصاد ایران بسیار احساس می‌گردد.

سرنوشت دلار 4200 تومانی در لایحه بودجه 1401

وی در خصوص تعیین تکلیف دلار 4200 تومانی اظهار کرد: وجود قیمت‌های دستوری چه برای ارز و چه برای سایر اجناس، مقوله درستی نیست چراکه قیمت باید بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین گردد. از سوی دیگر، ارز 4200 تومانی با هدف دسترسی آسان اقشار کم درآمد جامعه به کالاهای اساسی ظهور کرد که متاسفانه نه تنها کمکی نکرد؛ بلکه به ایجاد رانت و فساد دامن زد.

لذا در این شرایط، ارز 4200 تومانی دیگر معنایی ندارد و اگر قرار است به اقشار کم درآمد جامعه کمک شود باید از طرق دیگر همچون ارائه وام، کارت اعتباری، یارانه و… صورت بگیرد.

مستوفی با انتقاد از اختصاص ارز 4200 تومانی برای دارو گفت: در منازل هر ایرانی، صندوق‌هایی پر از دارو وجود دارد چراکه قیمت دارو در ایران نسبت به خارج از کشور ارزان است و دارو در مقادیر زیاد در اختیار مردم قرار می‌گیرد.

تامین 60 درصد درآمد دولت از طریق دریافت مالیات

وی در ادامه در خصوص برنامه دولت برای اصلاح بودجه گفت: در شرایطی که تمام شرکت‌ها و کارآفرین‌ها با وضعیت نامناسب اقتصادی مواجه هستند، دولت درصدد است تا 60 درصد بودجه خود را از طریق دریافت مالیات و یک اقتصاد زمین‌گیر تامین نماید. لذا تحقق این موضوع ماحصلی جز ورشکستگی بسیاری از شرکت‌ها نخواهد داشت و دولت باید به جای دریافت مالیات با فرارهای مالیاتی کلان مبارزه کند.

بزرگترین کاستی اقتصاد ایران در دهه 90

مستوفی با اشاره به اینکه مسئله سرمایه‌گذاری یکی از بزرگترین کاستی‌های اقتصاد ایران در دهه 90 بوده است، گفت: متاسفانه در لایحه بودجه سال 1401، راهکاری برای جذب سرمایه ارائه نشده و راه‌های تقویت سرمایه‌گذاری مورد غفلت دولت واقع شده است.

 واگذاری دارایی‌ها؛ سیاستی شکست خورده برای جبران کسری بودجه

وی با انتقاد از برنامه دولت برای واگذاری دارایی‌ها جهت جبران کسری بودجه تصریح کرد: کسب سرمایه از این طریق، درآمدی ناپایدار برای دولت خواهد بود که اجرای آن در سنوات بعدی قابل تکرار نخواهد بود. لذا بهتر است که این واگذاری‌ها مثل دفعات قبل نباشد و در بستر شفاف و قانونی بازار سرمایه صورت گیرد.

طرح عدالت بنزینی؛ به نفع ثروتمندان است یا فقرا؟!

این فعال اقتصادی در خصوص اجرای طرح عدالت بنزینی گفت: از 80 میلیون جمعیت ایران حدود یک سوم جمعیت شامل اقشار با درآمد متوسط و رو به بالا دارای اتومبیل هستند. در این وضعیت طرح عدالت بنزینی هیچ عایدی برای طبقه محروم نخواهد داشت چراکه پرداخت یارانه بنزینی تنها جیب افراد مرفه را پر خواهد کرد. از سوی دیگر، چه لزومی دارد که قیمت بنزین در ایران از تمام کشورهای جهان پایین‌تر باشد. برای مثال چرا باید صاحب خودرو دو میلیاردی از بنزین لیتری هزار تومان استفاده کند.

مستوفی در خصوص مقوله یارانه‌ها اظهار کرد: در حال حاضر، دولت به دلیل پرداخت یارانه فشار سنگینی را تحمل می‌‌کند. در حالی که این یارانه‌ها هدفمند نیستند و با تورم موجود جامعه، کمکی را هم به اقشار کم درآمد جامعه نخواهد کرد.

پیش‌بینی رشد 8 درصدی اقتصاد ایران، خواب و خیال است

این فعال اقتصادی در پایان خاطرنشان کرد: اگر روزی بتوانیم تورم را در کشور مهار کنیم، بسیاری از بیماری‌های اقتصاد درمان‌پذیر می‌شود. اما این در حالی است که در بودجه سال 1401 دولت رشد 8 درصدی را پیش‌بینی کرده است. ما چطور می‌توانیم رشد 8 درصدی را به دست بیاوریم، وقتی چندین سال است که رشد اقتصاد ایران منفی بوده است. دستیابی به رشد 8 درصدی حتی برای بسیاری از کشورهای پیشرفته حواب و خیال است.