دلار/ این روزها اقتصاد ایران حکم بیمار مبتلا به سرطان را دارد که گویا دیگر هیچ دارویی نمی‌تواند علاج درمان آن باشد، حدود سه ماه است که از تغییر رئیس بانک مرکزی می‌گذرد و سکان‌دار جدید بانک مرکزی هم نتوانست التهابات بازار ارز را خاموش کند و سیاست‌های تیم اقتصادی دولت نیز در نبرد با سیر صعودی نرخ ارز ناکام مانده است.
نگاشته برای اطلاع از چشم‌انداز اقتصاد ایران در سال آینده و وضعیت دلار با سیدمرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه به گفت‌وگو پرداخته است.
به گفته افقه، متاسفانه با وجود گذشت سه دهه از جنگ تحمیلی، هنوز نتوانستیم وابستگی اقتصاد کشور به نفت را کاهش دهیم. از سوی دیگر، در همین مدت به دلیل وجود درآمدهای نفتی تا توانستیم نان خورهای بودجه‌ای و هزینه‌های دولت برای اداره کشور را افزایش دادیم.
وی ادامه داد: متاسفانه در تمام این سال‌ها وفور درآمدهای نفتی مانع از آن شده است که اصلاحات ساختاری غیر اقتصادی در کشور انجام شود.
تداوم آقایی دلار در کشور
وی با بیان اینکه تجربه فشارهای اقتصادی و غیر اقتصادی پس از تشدید تحریم‌ها طبیعی بود، گفت: دولت قادر نخواهد بود تا به سرعت جایگزینی برای درآمدهای نفتی پیدا کند. البته در 4 ماه گذشته از محل فروش اوراق، استقراض از بانک مرکزی و فروش اموال دولتی توانست بخشی از درآمدهای نفتی را جبران کند. اما با شروع حذف ارز ترجیحی به صورت طوفانی قیمت ها افزایش پیدا کرد و شاخص‌های اقتصادی به هم ریخته و مشکلات روز به روز بیشتر شد.
افقه ادامه داد: با توجه نکات ذکر شده دولت باید با احیای برجام یا توافق جدید هم تحریم‌ها را حل کند و قوانین FATF را بپذیرد تا از این طریق بتواند مراودات تجاری را تسهیل کند.
در غیر این صورت با توجه به ناکارآمدی دولت در ساختار دولتی و بروکراسی نمی‌توان امید چندانی به حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی کشور داشت.
شورش گرسنگان در کمین ایران است!
همچنین اگر دولت در کوتاه مدت نتواند مشکلات را حل کند، مشکلات در فصل بهار نمود بیشتری پیدا می‌کند که تبعات سیاسی و اجتماعی را به دنبال خواهد داشت و با شورش گرسنگان رو به رو خواهیم شد.
افقه ادامه داد: در صورت رفع مشکل تحریم‌ها، در صورتی که در میان مدت و بلند مدت تحولات ساختاری و اصلاحات در ساختارهای غیر اقتصادی ایجاد نشود با ثبات مشکلات رو به رو خواهیم بود و کشور همچنان نیز به درآمدهای نفتی وابسته خواهد بود. از سوی دیگر در صورت عدم رفع مشکلات، تداوم افزایش نرخ ارز و نرخ تورم، کاهش سرمایه گذاری، افزایش فرار سرمایه با سرعت بیشتری ادامه پیدا خواهد کرد.
علاوه بر این، اگر تنش‌های بین المللی ایران همچون تهدیدات اسرائیل و اختلافات منطقه‌ای با آذربایجان بیشتر از وضعیت فعلی شود می‌تواند تاثیرات قابل توجهی را بر سرمایه‌گذاری، عدم سرمایه‌گذاری و خروج سرمایه از کشور داشته باشد.
حذف روسیه از FATF و تاثیر آن بر اقتصاد ایران
این فعال اقتصادی در بخش دیگر گفت‌وگو درباره حذف روسیه از FATF و پیامدهای آن برای ایران گفت: با توجه به عدم پذیرش FATF از جانب ایران بعید به نظر می‌رسد که حذف روسیه تاثیری بر مراودات مالی ایران داشته باشد چراکه مراودات اقتصادی و تجاری ایران با روسیه در این مدت به صورت غیر مستقیم و از طریق صرافی بوده است.
افقه در پاسخ به این سوال که تصمیم ایران در قبال FATF چه خواهد بود، گفت: ایران ناچار است که به دنبال رفع تحریم‌ها برود. البته رفع تحریم‌ها مشکل چندانی را از ایران رفع نخواهد کرد مگر آنکه FATF را بپذیرد.
دیدگاه تفکر جناح حاکم بر کشور درباره FATF
وی افزود: تفکر جناحی حاکم بر کشور این است که ما در صورتی FATF را می‌پذیریم که مشکل تحریم‌ها رفع شود. بنابراین اگر تحریم‌ها رفع شود؛ ایران قطعا به سمت امضای FATF پیش خواهد رفت.
خبرنگار: فاطمه بغدادی
