بازرسی کالا/ در یکی دو ماه اخیر برگشت محصولات صادراتی ایران از کشورهای مختلف همچون بمب صدا کرد و نسبت به سلامت این محصولات حتی برای مصارف داخلی شبهه ایجاد شد. سوالی که پیش می‌آید این است که آیا فرآیند بازرسی این محصولات به درستی صورت نگرفته است؟ ایراد ماجرا از کجاست
نگاشته در این شماره برای واکاوی این موضوع میزبان خانم فرخ نیا، مهندسی کشاورزی صنایع غذایی و مدیر بازرسی شرکت بازرسی فنی شاخه زیتون لیان شده است
واکاوی نقش بازرسی کالا در برگشت محصولات صادراتی کشاورزی ایران
به گفته فرخ‌نیا به صورت کلی در روند صادرات کالاهای تولید داخل، فرآیندی که انجام می‌شود بخشی از آن و در واقع حساس ترین بخش فرآیند بر عهده ی شرکت بازرسی و هر ارگان نظارت کننده و بازرسی کننده دولتی و یا بخش خصوصی دیگری است که همان بحث بازرسی نمونه برداری و نظارت بر آزمون و تطابق کالا با ویژگی‌های مورد درخواست خریدار در کشور مقصد می باشد و این موضوع در ارتباط با کالاهای غذایی حساسیت بیشتری پیدا می‌کند چرا که تاثیر مستقیمی بر سلامت جامعه مصرف کننده دارد.
وی ادامه داد: شرکت بازرسی به عنوان نهاد بازرسی کننده کالا قبل از هر چیز باید حساسیت‌های کار را بشناسد .و درخواست خریدار را به صورت شفاف و کتبی و به طور رسمی از متقاضی دریافت کند. برای مثال اینکه خریدار با چه ویژگی‌هایی از نظر ظاهری و کیفی می‌خواهد این محموله را دریافت کند؟ طبق چه استانداردی و هر آیتم آزمونی طبق چه حدود باید آزمون و بررسی گردد؟
روند بررسی کیفی کالا برای صادرات
فرخ‌نیا با اشاره به اینکه بررسی کیفی کالا باید بر مبنای استانداردی باشد که مورد پذیرش کشور مقصد است، گفت: طبق درخواست خریدار کالا در کشور مقصد و استانداردها و ویژگی‌های مورد نظر خریدار، کالا بازرسی شده و از محموله صادراتی نمونه‌برداری می‌شود
وی ادامه داد: محموله صادراتی در انبار تولیدکننده پلمپ می‌شود که تغییر یا جا به جایی صورت نگیرد و یا در صورت امکان بسته‌بندی‌ها نشانه گذاری شوند. نمونه جهت آزمون به آزمایشگاهی ارسال می‌شود که در زمینه نمونه مورد نظر اکرودیته و دارای گواهینامه 17025 باشد به این ترتیب نتیجه آزمون به دست آمده معتبرتر خواهد بود.
سپس در صورت تایید نمونه در آزمایشگاه و مطابقت با درخواست خریدار، گواهی مربوطه صادر شده و در حضور بازرس شرکت بازرسی محموله ی نشانه گذاری شده یا پلمپ شده بارگیری می شود.
مشکلات بازرسی محصولات کشاورزی برای صادرات چیست؟
وی در خصوص مشکلات بازرسی محصولات کشاورزی جهت صادرات گفت: مواد غذایی با توجه به حساسیتی که دارند در مدت زمانی که محموله تحت بررسی و آزمون است باید در محلی مناسب از نظر شرایط نگهداری متناسب با نوع محموله انبار شود و پس از نمونه برداری انبار مربوطه یا محموله مربوطه پلمپ یا نشانه گذاری شود.
در صورتی که محل نگهداری نامناسب باشد ممکن است در طول این مدت محموله دستخوش تغییراتی در کیفیت شود. در نتیجه محموله‌ای که ارسال می‌شود با آنچه که در ابتدا نمونه‌برداری شده از نظر کیفی تغییراتی داشته باشد.
چالشهای بازرسی محصولات کشاورزی برای صادرات
همچنین از جمله مشکلاتی که می‌تواند در محصولات صادراتی به ویژه مواد غذایی و کشاورزی پیش آید، این است که اگر سختگیری‌های لازم در ابتدای امر توسط سازمان بازرسی کننده لحاظ نشود مثلا درخواست شفاف با ذکر جزئیات از خریدار در کشور مقصد دریافت نشود و یا آزمایشگاه مربوطه با وسواس انتخاب نشود (مثلا آزمایشگاهی که تعیین می شود گواهینامه 17025 نداشته و یا تجهیزات آزمایشگاه کالیبره نباشند در نتیجه منجر به خطا در نتیجه آزمون و نهایتا اظهار نظر اشتباه در مورد کالای مربوطه شود) این موارد فوق می‌تواند منجر به برگشت کالا از کشور خریدار شود. چرا که در کشور خریدار مجددا بررسی و آزمون شده و در صورتی که با الزامات مورد درخواست آن کشور مطابقت نداشته باشد کالا مرجوع می شود.
الزامات تسهیل فرآیند صادرات محصولات کشاورزی ایران
وی در پاسخ به این سوال که تسهیل فرآیند صادرات محصولات کشاورزی ایران و پذیرش در کشورهای مقصد نیازمند چه مواردی است، گفت: شناخت استانداردهای کشور مقصد و الزامات مورد درخواست خریدار، حساسیت‌ها و کنترل‌های سختگیرانه و وسواس گونه توسط سازمان ناظر قبل از صادرات در راستای برآورده کردن آنچه که خریدار و کشور متقاضی درخواست داده و محموله را طبق همان ویژگی های مورد انتظار می‌پذیرد.
