خودکفایی در تولید گندم به قیمت ورشکستگی آبی!/ متأسفانه در چند سال گذشته با سیاست‌گذاری‌های نادرست در بخش کشاورزی و منابع آبی، فرصت‌های تولید بهینه گندم و استفاده از منابع محدود آبی کشور رو به نابودی رفته است که ضرر و زیان این موضوع، منجر به تولید محصول بی‌کیفیت و محدودشده و تمام چرخه تولید و مصرف از کشاورز گرفته تا دولت و آسیابانان و مصرف‌کنندگان نهایی را با مشکلاتی روبه‌رو کرده است. نگاشته در این شماره میزبان مهندس علیشاهی، مدیرعامل آرد سبا کرمانشاه شده است تا به بحث آسیب‌شناسی منابع آبی و کشت گندم در کشور و مشکلات آسیابانان بپردازد.
خودکفایی در تولید گندم به قیمت ورشکستگی آبی!
به گفته این فعال آسیابانی متأسفانه با وجود محدودیت منابع آبی کشور، تلاش مثبتی برای ذخیره‌سازی آب -که آسان‌ترین راهکار برای آن، سدسازی است- صورت نگرفته است. از سوی دیگر، بیشترین مصرف و هدررفت آب مربوط به صنعت کشاورزی است. برای مثال تولید هر کیلو هندوانه و پیاز به 250 لیتر آب نیاز دارد که با وجود صرف منابع آبی فراوان برای تولید آن، در بازار داخلی و خارجی خریدار قابل‌توجهی وجود ندارد.
وی با انتقاد از نبود برنامه‌ریزی مدون برای کشت محصولات دارای مزیت نسبی در ایران و استفاده نادرست از چاه‌های زیرزمینی اظهار کرد: متأسفانه به دلیل خشکسالی‌های متعدد و بارندگی‌های اندک، برای تولید گندم به‌عنوان کالای استراتژیک از منابع آب چاهی به‌صورت بی‌رویه برداشت صورت گرفته است که این موضوع می‌تواند با صدمات جبران‌ناپذیری همراه باشد؛ بنابراین دولت باید برای جلوگیری از فرسایش خاک و محافظت از منابع آب زیرزمینی، تدبیر ویژه‌ای بیندیشد و سرمایه آبی کشور را به بهای تولید محصولات کشاورزی با مزیت نسبی پایین به خطر نیندازد./ورشکستگی آبی
وی در بخش دیگر گفتوگو درباره معضلات کارخانه‌های آرد کشور اظهار کرد: کیفیت گندم، محدودیت فروش خارج از استان آرد، افزایش هزینه‌های تولید مانند کرایه‌های حمل‌ونقل و کیسه آرد، ضمانت‌نامه‌های بانکی، کارخانه‌های آرد را با دست‌انداز و موانع بسیار مواجه کرده است
دولت به جای حمایت از صادرات آرد، سنگ‌اندازی می‌کند
از سوی دیگر، صادرات آرد به‌عنوان یکی از منابع درآمدی کارخانه‌های آرد با چالشی مهم روبهروست چراکه آسیابانان برای واردات گندم عبور موقت با دلار آزاد نیاز به گردش مالی فراوان دارند و موضوع بازگشت ارز حاصل از صادرات و موانع گمرکی نیز این چالش را سهمگین‌تر کرده است. علاوه بر مشکلات بالا، افزایش قیمت جهانی گندم و عدم فروش گندم روسیه به ایران، صادرات آرد ایران به کشورهای همسایه را بیش‌ازپیش با محدودیت روبه‌رو کرده است.
لذا دولت باید برای تحقق ارزآوری کشور و صادرات آرد و فرآورده‌های آن، به جای سنگ‌اندازی اقدام به حمایت و ارائه تسهیلات کند.
علیشاهی با اشاره به اینکه میزان سود منطقی کارخانه آرد باید به‌گونه‌ای باشد که پس از10 سال فعالیت، سرمایه اولیه آن برگردد، گفت: متأسفانه با وجود ثبات نرخ آرد و دستمزد آسیابانی و افزایش هزینه‌های روزافزون تولید، این مورد برای صنعت آسیابانی کشور محقق نخواهد شد. همچنین در حال حاضر، تعمیر و نگهداری ماشین‌آلات تولید، بیشترین هزینه را در کارخانه‌های آرد به خود اختصاص داده است که با توجه به استهلاک بالای آن، آرد سازان از نوسازی و بازسازی تجهیزات عاجزند.
چرا دولت جدید قادر به اجرای آزادسازی نیست؟
از سوی دیگر، با توجه به تعداد کثیر کارخانه‌های آرد و عدم بهره‌وری از تمام پتانسیل تولیدی آنان، دولت جدید باید اقدام به آزادسازی کند؛ اما ازآنجاکه با اجرای آزادسازی، کارخانه‌های ضعیف‌تر به حاشیه می‌روند و بخشی از نیروی کار اخراج می‌شوند، انجام این کار مقدور نخواهد بود. لذا دولت سیزدهم باید با توجه به ارتقای وضعیت اشتغال‌زایی، فکری به حال آزادسازی و نجات کارخانه‌های باسابقه و مجرب کند.
