صنعت ماکارونی/افزايش نرخ گندم يا حمايتِ سازمانِ حمايت؛ کداميک معضل صنعت است؟

کشاورزی از جمله مشاغل شریف، لذت بخش و سودآور است که متاسفانه در چند ساله اخیر عدم برخورداری از ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته، دانش، آگاهی و اطلاعات به روز، افزایش بی رویه قیمت نهاده ها، کود و سموم و سایر هزینه های تولید در مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت و نیز بازار رقابتی ناسالم و حضور برخی دلالان سود جوی بی انصاف موجب گردیده است تا لذت این شغل به مشقت و درآمد آن به خسران تبدیل شود و برای کشاورزان فقط شرافت شغلی آن باقی بماند.

صنعت ماکارونی/افزايش نرخ گندم يا حمايتِ سازمانِ حمايت؛ کداميک معضل صنعت است؟

صنعت ماکارونی ضمن حمایت و قدردانی از کشاورزان شریف و زحمت کش که مسئولیت بخش عظیمی از امنیت غذائی کشور را به عهده دارند، با افتخار و همصدا با آنان خواهان عادلانه شدن قیمت خرید محصولات کشاورزی بوده و حتی دو شرکت تولیدکننده بزرگ این صنعت، تک ماکارون و مانا در سال جاری با مجوز صادره از هیئت محترم دولت و با هماهنگی شرکت بازرگانی دولتی ایران بخشی از گندم دوروم مورد نیاز خود را تا 10 درصد بیشتر از نرخ مصوب به طور مستقیم از کشاورزان خریداری نمودند.

در این راستا به گفتگو با مهرداد نوری، رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی کارفرمایان کارخانجات ماکارونی ایران پرداخته ایم تا در خصوص مشکلات صنعت ماکارونی و تاثیر افزایش نرخ گندم در این صنعت مطالبی را عنوان کنند که در ادامه مصاحبه ایشان را می خوانید:

دولت مکلف است تا پیش از شروع فصل کشت، نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی را اعلام کند تا کشاورز درخصوص کشت محصول خود تصمیم گیری نماید. درصورتی که دولت به تکلیف خود عمل کند تاثیر قیمت گندم بر محصولات تولیدی و بر پایه آرد از شهریور ماه هر سال برای سال آتی قابل پیش بینی خواهد بود.

از طرفی مهمترین ماده اولیه صنعت ماکارونی آرد است و نه گندم؛ بدین معنی که در محاسبه تاثیر قیمت گندم در بهای تمام شده ماکارونی باید افت تبدیل گندم به آرد و نیز هزینه های تولید آرد محاسبه شود نه فقط افزایش بهای گندم. از ابتدای سال 1399 نرخ گندم برای صنف و صنعت با حدود 46 درصد افزایش از مبلغ 18500 ریال به 27000 ریال رسید و تاثیر این افزایش در خرداد ماه سال 1399 و با حدود 46 درصد نسبت به ابتدای سال 1398 (حدود پانزده ماه قبل از آن) در صنعت ماکارونی اعمال شد! اگر گندم با تصویب هیئت محترم دولت از ابتدای سال 99 افزایش یافته با کدام دلیل و برهان و اصل و قاعده ای باید تاثیر آن در خرداد ماه در محصولات ما لحاظ گردد؟ براساس کدام ماده قانونی و کدام اصل شرعی باید محصول را با هزینه های اردیبهشت 99 تولید و به قیمت اردیبهشت 98 بفروشیم؟ جبران خسارات وارده به این صنعت برعهده کیست؟

چگونگی شیوه نرخ گذاری بر محصول ماکارونی

ماکارونی جزء کالاهایی است که تابع شرایط عرضه و تقاضا بوده و رأساً توسط واحدهای تولیدی تعیین می گردد. اما چند سالی است که سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان با اعمال نظر بر قیمت های پیشنهادی تولیدکنندگان و اجبار آنان به اعلام قیمت های دستوری خود، نرخ فروش محصول تمام تولیدکنندگان خرد و کلان، معتبر و بی اعتبار، با کیفیت و بی کیفیت را در یک محدوده نازل قیمتی قرارداده است و به این ترتیب رسالت خود در حمایت از مصرف کننده را به انجام می رساند.

ماده ششم از فصل دوم اساسنامه سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان هدف سازمان مذکور را این چنین تشریح می کند: «اهداف سازمان در چارچوب وظایف و اختیارات خود، حمایت از تولیدات داخلی و افزایش آن، حمایت از مصرف کنندگان در برخورد با نوسانات غیر معمول و همکاری سازمان های ذیربط در تشویق امر صادرات و بازاریابی از طریق تعیین، تبدیل، تثبیت و کنترل قیمت تولیدات و خدمات و کالاهای وارداتی داخل و انجام تحقیقات و بررسی لازم و ارائه طرح های ضروری در جهت متعادل ساختن قیمت های وارداتی و تولیدی است.» در تعریف فوق بر روی کلید واژه حمایت از تولید داخلی و افزایش آن، تشویق امر صادرات، متعادل ساختن قیمت‌های وارداتی و تولیدی تأمل کنید.

ممکن است وضعیت بازار ارز و سکه و مسکن به دلیل داشتن متولیان دیگر متوجه سازمان حمایت نباشد اما در سایر موارد، سازمان خود را مرجع رسمی تعیین و اعلام قیمت ها می داند و لذا وضعیت موجود در کالاهایی چون گوشت، برنج، روغن، مرغ، تخم مرغ، عدس، لوبیا، نخود، گوجه، سیب زمینی، پیاز، شیر، کره، پنیر، ماست،  پوشک و پوشاک، لاستیک و پلاستیک، گچ و سیمان، تیرآهن و میلگرد مستقیماً متوجه این سازمان است.

بیایید از منظر مصرف کننده، میزان اثربخشی این سازمان را فقط در یک محصول بررسی نماییم. بیایید وضعیت خودرو به عنوان صنعت مورد حمایت دولت را بررسی کنیم، نه اینکه بخواهیم اعتبار و جایگاه آن را با چند دهه قبل، یا کیفیت و تنوع آن را با برخی تولیدکنندگان خارجی مقایسه کنیم که در آن صورت ممکن است متهم به سیاه‌نمایی شویم.

بیایید وضعیت قیمت خودرو را در چند ماهه اخیر بررسی نماییم. زمانیکه بدلیل افزایش ناباورانه و مضحک قیمت ها، معاونت محترم وزیر و ریاست محترم سازمان خود شخصاً وارد میدان شده و در پارکینگ های سطح شهر، محتکرانی که چندین دستگاه خودرو را احتکار کرده و بازار خودرو را ملتهب نموده بودند رسوا نمود و تا یک هفته در تمام بخش های خبری صدا و سیما گزارش آن بطور مستند برای بینندگان پخش شد و راهکارهایی چون قرعه کشی و اعلام شرایط خلاقانه ای چون دارابودن گواهینامه و سن بالای هجده سال و نخریدن خودرو در 36 ماه اخیر و سلب حق واگذاری آن و … تاثیر خود را در بازار خودرو گذاشت و با مقایسه قیمت آن خودروهای کذائی در اردیبهشت 99 و امروز در مهرماه 99 به کارایی و کارآمدی عملکرد آن سازمان پی می بریم. همین تاثیر را به بازار کالاهای پیش گفته تعمیم دهید.

آیا از عملکرد سازمان حمایت در صنعت ماکارونی ناراضی هستید؟

در سیستم اقتصادی سالم و آزاد همواره خیل عظیم مصرف‌کنندگان در برابر تعداد اندک تولیدکنندگان از قدرت بالائی برخوردار هستند. مصرف کنندگان از آزادی و حق تصمیم گیری برای تخصیص منابع مالی خود در خرید کالا و خدمات بهره مند بوده و تولیدکنندگان نیز در رابطه با کیفیت، مطلوبیت و قیمت مناسب تابع نظر مصرف کنندگان هستند. هیچ تولید کننده ای نخواهد توانست با کالایی کم کیفیت و یا قیمتی بالاتر از سایر رقبا در صحنه بازار رقابتی دوام آورد و قدرت مصرف کنندگان با عدم انتخاب کالا موجب حذف چنین تولیدکنندگانی از بازار خواهد شد. چنین مصرف کنندگانی با چنین حاکمیتی بر بازار محتاج حمایت به نظر نمی رسند.

چرایی سلب حق انتخاب از مصرف کننده

اما در اقتصادی که در آن با انواع شیوه های محدود کننده چون سهمیه دولتی، جیره بندی، قرعه کشی و اعمال قیمت های دستوری، حق انتخاب را از مصرف کننده سلب می نمایند و به بهانه مهار قیمت ها نازلترین کالای کیفی را در سبد مصرف کننده قرارداده و با ایجاد التهاب در بازار مردم را برای خرید در صف می کنند، چنین مصرف کننده‌ای نیازمند چنین حمایت‌هایی است. نه در بحبوحه انقلاب اسلامی و نه در دوران جنگ تحمیلی که همین چندماه قبل، گوشت را با کدملی به مردم فروختیم!

به عنوان رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی کارفرمایان کارخانجات ماکارونی ایران ضمن دعوت از سایر انجمن‌های صنفی، اعلام آمادگی می نمایم تا با پرداخت هزینه های مربوطه پژوهشی علمی توسط یکی از پژوهشکده های رسمی و معتبر کشور انجام و دو متغیر “کارایی” و “اثربخشی” سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان در سال های اخیر در صنایع مختلف مورد بررسی قرار گیرد.

چنانچه نگران نتایج چنین پژوهشی هستیم پیشنهاد می نمایم که یک نظرسنجی ساده توسط نشریات و رسانه های مستقل و تخصصی صورت پذیرفته و “میزان رضایت” مصرف کنندگان و تولیدکنندگان از عملکرد سازمان حمایت مورد نظرسنجی علمی قرار گیرد. چنانچه بیش از 10 درصد مصرف کنندگان و یا بیش از 5 درصد تولیدکنندگان رضایت نسبی از سازمان مذکور داشته باشند، می توان بر ادامه فعالیت و حضور آن امیدوار بود.

حرف آخر و تاثیر افزایش قیمت گندم در سال آینده بر صنعت ماکارونی

کمیت و کیفیت گندم برای صنعت ماکارونی بسیار مهمتر از قیمت آن است. کمبود گندم کیفی در شش ماهه دوم هر سال خسارات زیادی به این صنعت می زند. از حدود 11 میلیون تن گندم خریداری شده در هر سال توسط دولت، کمتر از 10 درصد آن سهم صنایع ماکارونی سازی شده درحالیکه ظرفیت تولید این صنعت بیش از یک میلیون تن در سال است. هر ساله حدود 600 تا 700 هزار تن گندم نصیب این صنعت می شود.

در زمستان 98 به دلیل کمبود گندم کیفی مجبور شدیم گندم وارداتی را با 20 درصد بهای بالاتر از نرخ مصوب از دولت خریداری کنیم

در زمستان 98 به دلیل کمبود گندم کیفی مجبور شدیم گندم وارداتی را با 20 درصد بهای بالاتر از نرخ مصوب از دولت خریداری کنیم و در سال 99 نیز گندم دوروم را 10 درصد بالاتر از نرخ مصوب از کشاورزان خریداری کردیم و طنز تلخ موضوع آنجاست که با 2 درصد قیمت فروش بالاتر از سایر تولیدکنندگان به اتهام گرانفروشی محاکمه شده ایم.

از تحریم های ناجوانمردانه و ظالمانه آمریکا علیه کشور عزیزمان، از بدعهدی کشورهای اروپایی در وفای به عهد و از کم لطفی کشورهای دوست در انجام تعهدات صحبت نمیکنم، از حمایت از تولید محصول داخلی در سالی که مزین است به “جهش تولید” گله مندم.

صنعت ماکارونی آمادگی خرید گندم با قیمت عادلانه و مورد رضایت کشاورزان را دارد

صنعت ماکارونی آمادگی خرید گندم با قیمت عادلانه و مورد رضایت کشاورزان را دارد. مشروط برآنکه هزینه های تبدیل به آرد و مصرف آن در صنعت ماکارونی عادلانه و منصفانه لحاظ شود و دولت بار سوبسیدهای پرداختی خود را بر دوش تولیدکنندگان تحمیل نکند.