نگاه های بازار گندم به 4 نقطه دنیا شامل اروپا، دریای سیاه، آمریکا و چین عطف می شود که این مناطق عرضه کننده و مصرف کننده محسوب می شوند. چین ازجمله کشورهایی است که هم تولیدکننده و هم مصرف کننده بازار است و بخشی از نیاز خود را از دو کشور استرالیا و آمریکا تامین می کند. آمریکا در حیطه گندم دارای شرایط مطلوبی است و سال ها در نقش لیدر بوده است اما در سال های اخیر با تغییر شرایط، روسیه سهم قابل توجهی از بازار آمریکا را در برگرفته است و در دو حیطه نرخ گذاری و عرضه در رقابت با امريكا در حال رقابت است.
روسیه با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی، برخورداری از راه های زمینی و دریایی با بهره مندی از دریای سیاه و نزدیکی بازار حمل و نقل موفق به تسخیر بازارهای اصلی مصرف کننده دنیا مانند مصر، تركيه و خاورميانه شده است. از سویی کشورهای خریدار مانند سازمان خرید اقلام کشاورزی عربستان سعودی که پیش از آن از اروپا یا آمریکا خریداری می کرده است در شرایط اضطراری کنونی ترجیح داده اند تا پروتکول های سختگیرانه خود را کنار بگذارند و برای خرید کالاهای اساسی مانند جو و گندم وارد توافق با روسیه شوند.
بازار واردات و صادرات گندم جهان در شرایط شیوع کرونا چگونه است؟
قيمت بازار معمولا با توجه به تقاضا و شرایط عرضه تعيين مى شود. فصل برداشت گندم روسيه در دو فصل بهار و زمستان انجام می شود. در سال 2020 پیش بینی می شود که روسیه مجموع برداشت بهاره و زمستانه آن حجمی معادل ٨٢ میلیون تن را شامل شود اما پیرو اخبار منتشر شده، پیش بینی می شود در هفته های آتی میزان بارش یا رطوبت خاک مناسب نخواهد بود و در منطقه جنوب رودخانه ولگا که عمده ترین منطقه برداشت گندم به شمار می رود،
نگرانی هایی نسبت به میزان کاهش برداشت محصول وجود داشته باشد. در کشور اکراین نیز پیش بینی حجم برداشت معادل 22 تا 18 میلیون تن گندم است که نگرانی هایی را در حاشیه دریای سیاه ایجاد کرده است. از سویی خریداران اصلی مانند ترکیه و مصر به دلیل مصرف در صنایع تبدیلی و بازارهای داخلی و صادراتی، بازارهای متقاضی قدرتمندی به شمار می روند. براى مثال، طى آخرين مناقصه برگزار شده توسط اداره تامین غلات مصر، 120 هزار تن گندم از روسیه خریداری کرده است و قیمت تحویل گندم معادل 251 دلار بوده است. هم اکنون تنها رقیب روسیه، اتحادیه اروپا محسوب می شود که در شرایط اضطراری اپیدمی ویروس کرونا، احتمال ایجاد محدودیت هایی در صادرات وجود دارد. بنظر می رسد نیاز بازار اروپا این محدودیت را ایجاد کند تا فرانسه و رومانی که فروشندگان گندم هستند به بازار ورود پيدا كنند.
تولید غلات کشور هند در سال 2020 برآورد مي شود كه بیش از 100 میلیون تن گندم به تولید برساند
طبق پیش بینی انجام شده نسبت به تولید غلات کشور هند در سال 2020 برآورد مي شود كه بیش از 100 میلیون تن گندم به تولید برساند اما به دلیل مصرف حجم بالای داخلی، می توان تنها بخشی را برای عرضه پیش بینی کرد که محموله اول از طریق بندر چابهار به بازار افغانستان بارگیری کرده است. لذا پیش بینی می شود که هند بتواند نیاز کشورهای همسایه خود مانند افغانستان و پاکستان را تامین نماید.
روسیه نیز تا پایان فصل زراعی سال جاری در ماه ژوئن، سهمیه صادراتی را تعیین کرده است که معادل 7 میلیون تن غلات است که تا کنون نزدیک به 3 میلیون تن آن انجام شده است. با روند فوق بنظر می رسد که تا ماه می، سهمیه 7 میلیون تن به پایان برسد لذا این مساله باعث می شود که قیمت ها به مراتب افزایش یافته و فرصتی برای بازارهای اروپایی ایجاد می کند تا با قیمت بالاتر به بازار وارد شوند.
در سال 2020 بازار گندم با مارکت رو به بالایی از جهت پیش خریدهای فصل خرید گندم مواجه شود
به نظر می رسد در سال 2020 بازار گندم با مارکت رو به بالایی از جهت پیش خریدهای فصل خرید گندم مواجه شود. برای فصل جدید طبق اعلام هیات دولت پیش بینی می شود که برداشتی معادل 14 میلیون تن گندم داشته باشيم که در صورت تحقق شرایط مطلوبی به شمار می رود. در صورت عدم برآورده شدن پیش بینی فوق ایران مجبور خواهد شد تا در بخش دولتی به واردات ٣ تا ٥ میلیون تن گندم اقدام كند.
از سویی وجود بازار صادراتی در همسایگی ایران، شرایط فروش آرد را فراهم آورده است که در عوض واردات آرد از آسیای میانی، آرد از ایران تامین شود که بازار جذابی برای صنایع تبدیلی فراهم آمده است. مواد اولیه مورد نیاز می تواند از طریق واردات عبور موقت تامین شود که ممکن است با بازار امروز همخوانی نداشته باشد. لذا کارخانجات تمایل یابند تا گندم داخلی را خریداری کنند که از این رو قیمت گندم داخلی افزایش یابد و با افزایش قیمت چون قیمت داخلی در اغلب موارد سوبسیدی بوده است، همخوانی نداشته باشد. نرخ مصوب تعیین شده در سال 99 با قیمت دلار 4200 تومان، فاصله قابل توجهی دارد لذا در این صورت امکان آن وجود دارد که تمایل بیشتر به صنایع تبدیلی جذب شود که پیرو آن با محدودیت های صادراتی مواجه می‌شود.
بازار ایران، بازاری غیر قابل پیش بینی است
بازار ایران، بازاری غیر قابل پیش بینی است. در صورت وجود شرایط جوی کنونی در منطقه دریای سیاه، از 84 میلیون تن پیش بینی شده، حجم تولید معادل 79 میلیون تن حاصل خواهد شد و با توجه به تقاضای بازار در کشورهایی ازجمله مصر، ترکیه و عربستان سعودی، شرایط تولید، پیش‌بینی برداشت بنظر می رسد قيمت گندم نسبت به ساير غلات شرایط بهتری داشته باشد.
خبرنگار: سحر قنبری
