ذخایر استراتژیک ایران در سایه افزایش تقاضای جهانی غلات قرار دارد. سال 99 دورانی خاص و استثنایی در بازار تجارت غلات بود. از یک سو تنشها و تقابل بین دولت امریکا و چین موجب شد که چین بعنوان بزرگترین خریدار در بازار غلات دنیا اغلب محصولات مورد نیازش را از کشورهای آمریکای جنوبی خریداری کند و عدم معامله چین با امریکا و تمرکزش بر بازار برزیل و آرژانتین و اوکراین و روسیه موجب افزایش قیمتهای جهانی غلات در این بازار‌ها شد.
ذخایر استراتژیک ایران در سایه افزایش تقاضای جهانی غلات
از سوی دیگر بروز بحران جهانی کرونا موجب شد که کشورهای بزرگ در بخش ذخایر استراتژیک خود حساسیت بیشتری نشان دهند تا جایی که روسیه بعنوان یکی از بزرگترین صادرکنندگان غلات، تصمیم گرفت تا ذخایر خود را افزایش دهد و در همین راستا در فصل بهار ( اپریل) برای صادرکنندگان غلات خود تا زمان فرا رسیدن فصل برداشت جدید، تعرفه گمرکی وضع کرد.
لذا نظام عرضه و تقاضای غلات در سال جاری به شدت دستخوش تغییر شد و حتی کشوری مانند چین، ذخایر استراتژیک خود را به 5 سال افزایش داد به نحوی که ذخیره ذرت را از تناژ 7 میلیون تن به 22 میلیون تن افزایش داد و همین عملکرد، موجب شد تا شاهد افزایش تقاضا و کاهش عرضه در بازار باشیم که نتیجه آن رشد قیمت غلات در چند ماهه گذشته بوده است. رکورد قیمتها از رکورد نرخ های سال 2011 نیز فراتر رفته و اگر این شرایط ادامه یابد، میتوان گفت که شاهد رکورد شکنی قیمت غلات در تاریخ خواهیم بود!
امسال، ایران کمترین میزان خرید کالا را در بازار جهانی داشته است!
مطلب فوق مقدمه گفتگوی مهندس کاوه زرگران رییس انجمن تامین کنندگان غلات ایران با نشریه نگاشته است. وی ضمن تحلیل خود از بازار جهانی غلات که نشان از روند صعودی قیمتها دارد، گفت: با توجه به شرایط خاص کشورمان که مشمول تحریم است، قاعدتا باید ذخایرمان را در تمامی محصولات اساسی افزایش دهیم و این ذخایر را در زمان مناسب تامین کنیم در حالی که متاسفانه بر خلاف سنوات گذشته، امسال شاهدکمترین میزان خرید کالا توسط بخش خصوصی و دولتی در بازار جهانی بوده ایم. طبق جداول موجود میزان واردات اقلام مختلف دانه از جمله کنجاله، سویا، ذرت و جو کاهش چشمگیری داشته و تمامی این موارد نشان می دهد که از لحاظ تامین کالا در شرایط خوبی به سر نمی بریم.
زرگران با استناد به عددهای ترخیصی کالا (بر حسب وزن) از کاهش محسوس واردات خبر داد و گفت: در حوزه دانه های روغنی تا اواخر آبان در مقایسه با مدت مشابه در سال 98، با کاهش واردات کنجاله سویا در حوزه روغن خام با 40 درصد کاهش مواجه بوده ایم و در حوزه تامین ذرت تا کاهش 39 درصدی هم پیش رفته ایم. لذا در زمانی که با افزایش تقاضای خرید در بازار، همه کشورهای دنیا در حال خرید بیشتر برای افزایش ذخایر خود و آینده‌نگری هستند، ما کمتر کالا تامین و وارد کرده ایم و این موضوع برای آینده کشور نگران کننده است.
سنت شکنی دولت؛ خرید گندم و تامین ذخایر استراتژیک در زمان مناسب
رئیس انجمن تامین کننندگان غلات ایران در بخش دیگری از این گفتگو و در پاسخ به سوال نگاشته درباره عملکرد دولت در خصوص واردات گندم، گفت: معتقدم که امسال بر خلاف سنوات گذشته دولت در زمان درستی وارد مقوله خرید و واردات گندم شد. به عبارتی امسال منتظر اتمام فصل برداشت نشد تا گندم را گرانتر بخرد بلکه امسال دولت همزمان با فصل برداشت گندم، اقدام به خرید گندم خارجی نمود و به عبارتی شاهد سنت شکنی مثبت دولت بودیم.
زرگران علت این عملکرد دولت را پیش بینی درست دولت از کاهش برداشت گندم داخلی دانست و اذعان کرد: دولت با دور اندیشی متوجه تامین بموقع نیاز کشور شد لذا از همان آغاز فصل برداشت گندم اقدام به واردات نمود تا کسری نیاز گندم کشور از طریق واردات تامین کند.
وی در خصوص نقش انجمن تامین کنندگان غلات در بحث تامین گندم یاد آور شد: معتقدیم در کنار دولت بخش خصوصی هم می تواند تامین کننده گندم باشد و حجمی از این تامین کالا را بر عهده بگیرد اما با توجه به اینکه گندم کالایی استراتژیک است و سیاستهای دولت بر این مبناست که صرفا شرکت بازرگانی دولتی تامین گندم را برعهده گیرد لذا ضمن احترام به این سیاست، عملکرد دولت جای تبریک نیز دارد چرا که امسال از نظر سیاستگذاری نسبت به سال گذشته بسیار مناسب تر عمل کرده است.
زرگران در بخش پایانی این گفتگو به نتایج انتخابات ایالات متحده اشاره کرد و گفت: علی رغم تحریم های موجود، در بخش تجارت غلات، تریدرهای بزرگ در حال تجارت با ایران بوده اند. البته طرف معامله آنها تجار بنام و صاحب اعتباری هستند که دارای مجوز اوفک (OFAC ) و تایید خزانه داری امریکا هستند.
برای نجات ذخایر استراتژیک کشور چه باید کرد؟
این فعال بخش خصوصی با اشاره به اینکه حوزه غذا و دارو از مقوله تحریمها مستثنی هستند و در صورت رعایت قوانین وضع شده، امکان تجارت برای افراد معتبر در حوزه غلات در اشل جهانی وجود دارد، گفت: انتظار عمومی این است که با روی کار آمدن آقای بایدن، اتفاقات مثبتی در حوزه تراکنشهای مالی خواهیم داشت که در این صورت وضعیت مناسبی پیدا خواهد کرد که با بازگشت امریکا به برجام امکان تامین کالاهای مورد نیاز کشور از طریق اعتبارات اسنادی و تراکنشهای بین المللی وجود خواهد داشت و این مسئله می تواند برای کشور چه برای شرکتهای دولتی که وظیفه تامین کالا را برعهده دارند و چه شرکتهای خصوصی که در حوزه تامین کالا فعالند، راهگشا باشد.
