در روز دوم از سومین اجلاس بین‌المللی غلات و دانه‌های روغنی، قدرت حیدری، عضو هیئت‌مدیره شرکت بازرگانی دولتی ایران درباره چالش‌های سیاست‌گذاری بازار گندم ایران سخنرانی کرد که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
وی ابتدا بیان کرد: ابتکار شکل‌گیری و برگزاری کنفرانس ایران‌گرین؛ مرکز ثقل اجتماع بزرگ فعالان بازار غلات به‌ویژه گندم، آرد و نان ایران و منطقه، نقطه عطفی برای هم‌اندیشی و هم‌افزایی تولیدکنندگان، تجار و نهادهای حاکمیتی داخلی و منطقه‌ای است.
حیدری با اشاره به این‌که گندم حدود 50 درصد انرژی، 45 درصد پروتئین و 30 درصد کالری و انواع ویتامین‌های A-E-B-C و … موردنیاز بدن را تأمین می‌کند، گفت: همین موضوع نقطه قوت گندم است که امروز این محصول، ابزاری کارآمد در روابط سیاسی و اقتصادی دنیا شناخته شده است.
وی یادآور شد: قصه گندم در ایران، فرازوفرود بسیاری دارد؛ هم در رنکینگ جهانی دارای رتبه برتر هستیم و هم در نارسایی‌ها و عقب‌ماندگی‌ها حرف اول را می‌زنیم که این از مسائل و شرایط حاکم بر کشور است.
نقاط قوت زنجیره گندم، آرد و نان ایران
حیدری در ادامه به نقاط قوت و مثبت صنعت گندم ایران اشاره کرد و گفت: کشور ایران به‌رغم این‌که کشور خشک و دارای بارندگی کم است و آمارها حکایت از کاهش سطح زیر کشت گندم می‌دهند؛ اما میزان تولید گندم نشان از رشد و افزایش دارد. در سال جاری با برآورد تولید بیش از 13 میلیون تن درمجموع مقام سیزدهم کشورهای تولیدکننده گندم جهان را داریم و این موضوع، توسعه و بهره‌وری تولید گندم در ایران را نشان می‌دهد. ازنظر زیرساخت‌ها نیز جزء برترین کشورهای منطقه هستیم.
وی افزود: سامانه‌های آبیاری مدرن و مکانیزاسیون، سطح آگاهی و دانش کشاورزان، ظرفیت 22 میلیون تنی تولید آرد، ظرفیت 21 میلیون تنی ذخیره‌سازی استاندارد، ظرفیت بالای تولید نان‌های سنتی و ماشینی و انواع مشتقات ازجمله ماکارونی، کیک و کلوچه، شیرینی‌ها، موقعیت استراتژیک کشور با مرزهای متنوع تجاری و همسایگی با 15 کشور منطقه از طریق خشکی و دریا و اشتغال بالغ‌بر 2/2 میلیون نفر در این زنجیره نشان‌دهنده نقاط قوت ما در زنجیره گندم، آرد و نان است.
زنجیره گندم، آرد و نان، در اسارت محدودیت‌ها زنجیر شده است
حیدری در ادامه درباره محدودیت‌هایی که مانع پویایی این زنجیره شده است، گفت: انحصار دولت در زنجیره گندم، آرد و نان کلمه مناسبی نیست و حق مطلب را ادا نمی‌کند و بهتر است واژه «اسارت» را به کار ببریم. در واقع با ایجاد محدودیت‌ها، زنجیره گندم، آرد و نان را اسیر کرده‌ایم و مانع حرکت و پویایی آن با تمام نقاط قوت موجود شده‌ایم.
وی گفت: متأسفانه در طول سال‌های متمادی و مستمر یک نظام توزیع کالایی، همگانی، با یارانه، بلندمدت و طولانی و بدون قابلیت اصلاح‌گری به اجرا گذاشته‌ایم و همانند یک تار عنکبوت دورتادور زنجیره گندم، آرد و نان را احاطه کرده و متأسفانه آن را به این حال‌وروز انداخته‌ایم.
وی عنوان کرد: یارانه‌ای که دولت به زنجیره گندم، آرد و نان اختصاص می‌دهد، بسیار وسیع و گسترده و محاسبه آن دشوار است؛ بنابراین آمار و ارقامی که اعلام می‌شود، بسیار کمتر از عدد واقعی است که دولت به این زنجیره یارانه می‌دهد.
پیشنهاد و راهکار خروج از اسارت زنجیره گندم، آرد و نان
عضو هیئت‌مدیره شرکت بازرگانی دولتی ایران در پایان پیشنهاد‌هایی به‌منظور رهایی از شرایط و چالش‌های موجود ارائه کرد: آزادسازی کامل یا مرحله‌ای بر اساس اولویت‌بندی، در دستور کار قرار گیرد و بخشی از یارانه و هزینه 265 هزار میلیارد تومانی به مصرف‌کنندگان نان اختصاص داده شود. فرضاً اگر حتی 100 درصد جمعیت مصرف‌کننده نیز پوشش داده شود و ماهانه به هر نفر یک‌صد هزار تومان یارانه برای نان داده شود، حدود 100 هزار میلیارد تومان برای دولت یارانه و هزینه در طول سال دارد؛ بنابراین از فشار مالی دولت کاهش می‌یابد و با آزادسازی زنجیره گندم، آرد و نان، رونق و رقابت در بازار ایجاد می‌شود.
وی افزود: چنانچه با هر توجیهی، پیشنهاد اول مورد موافقت قرار نگیرد، با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل قابل‌قبول این حلقه از زنجیره، گزینه انتقال تصدی‌گری و انحصار گندم و آرد از دولت به کارخانه‌های آردسازی پیشنهاد می‌شود. چنانچه آزادسازی یا انتقال تصدی‌گری مدنظر نباشد؛ با انتقال یارانه به حلقه آخر (نان)، هم امکان حمایت از امنیت غذایی مردم و هم با آزادسازی حلقه گندم و آرد موجبات رشد و رونق رقابتی در این بخش‌ها فراهم می‌شود و هزینه‌های دولت نیز کاهش می‌یابد.
