بازار گندم در ایران با وجود حساسیت بالای این محصول، با مشکلات متعددی روبه‌رو بوده است؛ به‌گونه‌ای که در کار خرید تضمینی گندم از سوی دولت، چالش‌هایی مانند پرداخت به‌موقع مطالبه گندم‌کاران، کیفیت محصول، وجود دلالان و واسطه‌ها و از همه مهم‌تر قیمت اعلامی دولت در این بازار وجود دارد؛ چالشی که می‌توان بخش بزرگی از آن را از طریق عرضه گندم در بورس کالا رفع کرد.
به دنبال زمزمه‌های عرضه مجدد گندم در بهابازار، نگاشته در این شماره با علی بخشنده، مدیر کالایی کارگزاری بورس بیمه ایران به گفت‌وگو نشسته است.
به گفته بخشنده، بر اساس قانون 33 بهره‌وری، عرضه گندم، ذرت و جو در بورس کالا تا ابتدای سال 98 ادامه داشت و بر اساس این قانون، دولت دیگر به‌عنوان بازرگان در بازار گندم وارد نمی‌شد؛ بلکه تنها قیمت پایه را مشخص می‌کرد که کشاورز بر اساس آن، گندم را در بورس عرضه می‌کرد. درصورتی‌که قیمت پایین‌تر از قیمت مصوب شده بود، دولت مابه‌التفاوت آن را به کشاورزان پرداخت می‌کرد. البته در بیشتر مواقع قیمت بالاتر از نرخ مصوب بود که شکل رقابتی می‌گرفت.
ابتدای سال 98 بود که دولت سامانه‌ای را در وزارت جهاد کشاورزی و شرکت بازرگانی دولتی ایران راه‌اندازی کرد و تمام معاملات کشاورزی را درون آن جای داد. متأسفانه با این سیاست، دولت مجدد وارد معاملات شد که در این وضعیت باید منابع عظیمی را تأمین می‌کرد تا بتواند پول کشاورز را پرداخت کند و همین موضوع موجب شد کشاورزان طلب‌‌های سنگینی را از دولت داشته باشند.
خروج عرضه گندم از بورس کالا
وی ادامه داد: تصمیم اشتباه دولت مبنی بر خروج عرضه گندم از بورس کالا به ضرر و زیان کشاورزان تمام شد. همچنین قیمت‌های اعلامی در سامانه جدید شفاف نیست و اطلاعاتی درباره اعلام نحوه قیمت وجود ندارد.
درحالی‌که با عرضه گندم در بهابازار، خریدار و فروشنده به‌صورت مستقیم باهم مبادله نخواهند کرد و وجه کشاورز نیز درنهایت طی یک هفته به حساب کشاورزان واریز می‌شود.
عقب‌گرد دولت با عرضه‌نشدن گندم در بورس کالا
بخشنده با بیان این‌که عرضه‌نشدن گندم در بورس کالا یک عقب‌گرد برای دولت است که دود آن به چشم کشاورزان رفته است، گفت: دولت به بهانه افزایش نرخ پایه شکر تن به این سیاست داد که به‌محض آن‌که شکر از بورس خارج شد، با یک جهش ارزی، قیمت آن به 5 تا 6 برابر رسید.
وی خاطرنشان کرد: بر اساس خبرهای سازمان بورس قرار است گندم طی گواهی سپرده کالایی عرضه شود که هنوز جزئیات آن مشخص نیست؛ بنابراین امیدواریم با برگشت گندم به تالار فیزیکی نقدی و تالار سپرده کالایی در بورس کالا بتوانیم بار دیگر میزبان محصولات کشاورزی در بورس باشیم.
