واردات غلات/ تفاهم برای واردات 20 میلیون تن غلات از روسیه به ایران

به گفته فرهاد بوذری،کارشناس غلات به واسطه جنگ روسیه و اوکراین و کمبود مواد غذایی در جهان، بسیاری از کشورها برای تأمین غلات مورد نیاز خود به برزیل و آمریکای جنوبی روی آوردند و آمریکا نیز در این میان، حجم تولیدات خود را افزایش داد.

اما ایران که حدود 10 درصد غلات خود را از اوکراین تأمین می‌کرد، با وقوع جنگ همچون دیگر کشورها برای تأمین غلات به تکاپو افتاده است و در این میان، مسئولان کشور با سفر به روسیه، توافق 20 میلیون تنی غلات را بستند. علاوه بر این، بنادر شمالی با تمام ظرفیت و قوا آماده تخلیه کشتی‌هایی با بار غلات روسیه در دریای خزر هستند.

وی با اشاره به این‌که در حال حاضر ذخیره احتیاطی ایران برای گندم وضعیت مناسبی دارد، گفت: تنها در بخش تأمین دانه‌های روغنی و ذرت و جو مشکل و کمبود وجود دارد که با شروع برداشت این محصولات در روسیه و آمریکای جنوبی، این چالش مرتفع می‌شود.

افزایش 40 درصدی قیمت جهانی غلات

بوذری با اشاره به این‌که قیمت جهانی غلات حدود 40 درصد افزایش داشته است، گفت: روسیه تصمیم دارد با کاهش 50 درصدی تعرفه صادراتی غلات، تخفیف ویژه‌ای برای ایران در نظر بگیرد. افزون بر این، با توجه به تحریم روسیه، بسیاری از شرکت‌های روسی برای تجارت با ایران تمایل نشان داده‌اند.

بوذری درباره سوآپ گندم از سوی ایران گفت: ایران در برهه‌ای از زمان با خریدگندم از کشورهای شمالی و فروش آن به کشورهای جنوبی مانند عمان، سوآپ گندم را انجام می‌داد؛ اما در حال حاضر این فعالیت تجاری به دلیل نبود گندم تعطیل شده است.

وی با اشاره به این‌که در وضعیت فعلی، ترانزیت گندم و غلات روسیه و قزاقستان از مسیر راه آهن و جاده ایران امکان‌پذیر است.

عملا ترانزیت از کشور ایران به موضوع مهمی تبدیل شده است که کشورهای آسیای میانه و حتی اروپا در حال بررسی آن هستند.

همچنین با توجه به امتیازات در نظرگرفته روسیه برای ایران و علاقه‌مندی شرکت‌های روسی برای تجارت با ایران، در آینده‌ای نزدیک شاهد ایجاد پایگاه و اجاره انبار از سوی شرکت‌های روسی در ایران خواهیم بود. البته حذف محدودیت بخش خصوصی در واردات غلات و حذف ارز ترجیحی در این موضوع دخیل است.

وضعیت ورود بخش خصوصی به تجارت

بوذری درباره حجم واردات غلات از سوی شرکت‌های ایرانی اظهار کرد: با توجه به افزایش پنج‌برابری قیمت غلات(تفاوت نرخ ارز ترجیحی و نیمایی)، شرکت‌های ایرانی با حجم سرمایه‌گذاری مناسب، اقدام به واردات غلات کرده‌اند و خوشبختانه در شرایط فعلی بخش خصوصی امکان واردات غلات با ارز نیمایی را دارد.

البته در خصوص گندم باید اینگونه گفت که با توجه به قیمت بالای گندم متاسفانه امکان عبور موقت گندم و تبدیل آن به آرد واقعا مشکل شده است و قیمت‌های بالا امکان رقابت با آرد روسیه را از کارخانه‌های آرد ایران گرفته است. در این زمینه باید مسئولان اقدام کنند و همچون روسیه و ترکیه برای صادرات آرد، بسته تشویقی واقعی اعمال کنند تا بتوان جبران کرد. متاسفانه کاری که سالهاست حرف آن زده می‌شود ولی عمل نمی‌شود.

وی با گلایه از سیستم بازارگاه گفت: هم اکنون کالاهای وارداتی باید در بازارگاه فروخته شود که به اتفاق نظر کارشناسان این سیستم دارای اختلالات بسیار است. لذا در صورت حذف بازارگاه، شاهد رونق بیشتر تجارت خواهیم بود. علاوه بر این تبدیل ارز ترجیحی به ارز نیمایی جرقه‌ای بود که با آن، واردات غلات جان دوباره‌ای گرفت.

بوذری ادامه داد: در حال حاضر، شرکت‌های تجاری کوچک بیشتر خرید غلات خود را از روسیه دارند و شرکت‌های بزرگ از بنادر جنوبی در حال خرید هستند. برای مثال شرکت‌های کوچک برای خرید یک کشتی غلات از شمال باید 30 میلیارد تومان پرداخت کنند.

این فعال اقتصادی با بیان این‌که بخش خصوصی در برهه‌ای از زمان 70 درصد واردات غلات را به عهده داشت، گفت: حضور بخش دولتی در 10 سال گذشته در زمینه واردات غلات پررنگ‌تر شده است. همچنین در فروردین ماه امسال حجم واردات غلات از کشورهای شمالی دو برابر شده است. در این میان کشور کانادا یکی از کشورهای هدف برای شرکت بازرگانی دولتی ایران در جهت واردات گندم است.

حمایتی که دودش به چشم افراد نیازمند رفت!

بوذری با انتقاد از سیستم پرداخت یارانه به صنعت گندم، آرد، نان گفت: متأسفانه سال‌هاست که برخی تولیدکنندگان با گندم یارانه‌ای، ماکارونی صادر کرده‌اند. به نحوی که هزینه از جیب مردم پرداخت شده و سود آن به حساب کارخانه‌های ماکارونی رفته است. از سوی دیگر در سالیان متمادی ایران برای 5 میلیون افغان نان یارانه‌ای داده که در روی دیگر سکه به دلیل ارزانی گندم و نان، بخشی از این نان یارانه‌ای روانه دامداری‌ها شده است.

برنامه پیشنهادی به دولت برای تسهیل کالای اساسی مورد نیاز کشور

وی ادامه داد: دولت با توجه به جمعیت 80 میلیونی کشور باید سالانه 10 میلیون تن گندم خبازی را تأمین کند. همچنین حدود 3 میلیون تن مصرف گندم صنف و صنعت داریم که در مجموع نیاز سالانه کشور به گندم 13 میلیون تن است. دولت برای تحقق این موضوع باید 10 تا 15 درصد گندم خبازی یارانه‌ای را وارد کند و 85 درصد را از طریق تولید داخل تأمین کند. همچنین از مقدار نیاز 2 میلیون تنی گندم دوروم باید حدود 500 هزار تن تولید داخل باشد و یک میلیون و 500 هزار تن آن وارد شود.

وی با اشاره به این‌که ایران سال گذشته در بدترین وضعیت، حدود 5 میلیون و 500 هزار تن تولید گندم داشته است، گفت: امسال با افزایش قابل توجه نرخ خرید تضمینی گندم، احتمالا تا هفت و نیم میلیون تن کشاورزان گندم خود را به دولت خواهند فروخت. البته نرخ 12500 تومانی برای خرید تضمینی گندم آن‌چنان هم بالا نیست، زیرا نرخ ذرت و جو وارداتی با ارز نیمایی تقریبا به همین قیمت خواهد رسید.

این فعال اقتصادی درباره پتانسیل ایران برای صادرات ماکارونی گفت: با توجه به این‌که ایران، هاب ماکارونی در منطقه است و کارخانه‌های ماکارونی توان واردات گندم را دارند، لذا در صورت آزادسازی گندم شرکت‌های خصوصی تمایل زیادی برای واردات گندم جهت فروش به کارخانه‌های ماکارونی و بیسکویت دارند.

امکان برداشت 2 میلیون و 500 هزار تن گندم از طریق کشت فراسرزمینی در روسیه

بوذری در ادامه درباره کشت فراسرزمینی در روسیه گفت: در صورتی که ایران 500 هزار هکتار تا یک میلیون هکتار زمین در روسیه اجاره کند، می‌تواند 2 میلیون و 500 هزار تن گندم برداشت کند. مناطقی همچون کراسنودار، ساراتوف، آستاوراپول، سامارا و ولگاگراد از بهترین مناطقی است که  ایران می‌تواند در روسیه کشت فراسرزمینی داشته باشد.

البته کشورهای دیگری نیز تمایل به اجاره زمین برای کشت فراسرزمینی دارند.

خبرنگار: فاطمه بغدادی