شریف نظام مافی، مدیر اجرایی کنفرانس iranGrain و ریاست اتاق بازرگانی ایران و سوئیس در دومین روز برگزاری کنفرانس ایران گرین درباره سرنوشت برجام و عدم پایداری آن گفت: به اعتقاد من شکست برجام به دلیل انتخاب دونالد ترامپ نبود؛ بلکه عدم داشتن توافق‌های محلی برای بسترسازی مناسب برای پایداری برجام بود. لذا اختلافات محلی باعث عدم دوام برجام شد.
با خروج امریکا از برجام و شکست آن، به تدریج تحریم‌ها به ویژه در بخش بانکی، کشتیرانی، بیمه‌ای پیچیده تر شده است. اما اقتصاد ایران با تمام مشکلاتش خاموش نشده است و اگر هر کشور دیگری جای ایران بود تاکنون فلج شده بود. اما اقتصاد ایران با تمام موانع راه خودش را پیدا کرده است. همچنین در حال حاضر 27 درصد GDP دنیا تحریم شده است و بلوک تحریم شده روز به روز بیشتر می‌شود.
در سوی دیگر ماجرا، دولت بایدن و تیم وی هیچ علاقه‌ای برای بازگشت به برجام ندارد چرا که این موضوع تبدیل به این مسئله انتخاباتی شده است. جمهوری خواهان بر اساس تصمیم‌های سیاسی خود مخالف برجام هستند. اما دموکرات‌ها موافق برجام هستند و این موضوع به سوژه تیلیغاتی داخلی دولت امریکا و انتخابات سال آینده تبدیل شده است. لذا بایدن به موضوع برجام ورود نخواهد کرد و سرنوشت آن همچنان معلق خواهد ماند.
از سوی دیگر، بر اساس پیش‌بینی اقای MBS، بایدن بازنده انتخابات امریکا خواهد بود و در صورت بازنده بودن او، تنها کسی که می‌تواند با ایران مذاکره کند آقای MBS خواهد بود و او تبدیل به سیاست‌مدار برجسته منطقه خواهد شد که قادر است با تمام کشورها صحبت کند.
در این بحبوحه، شاهد توافق ایران و عربستان هستیم. . از دید ما به نظر می رسد که این توافق ممکن است سنگ بنای چیزی باشد که بالقوه می‌تواند یک خاورمیانه جدید را پدید آورد، زیرا شامل موضوعات متنوعی با تأثیر گسترده بر منطقه، که شامل کشورهایی همچون یمن، لبنان، سوریه و بحرین و متعاقباً، تاثیر گسترده بر امنیت کلی جهان و تجارت می گردد. البته اقتصاد ایران و عربستان به هم وصل نیستند. در این صورت اگر قرار باشد دستاوردی داشته باشد به صورت سرمایه‌گذاری خواهد بود.
علاوه بر این، به اعتقاد من، یکی دیگر از دلائل توافق ایران و عربستان به برنامه توسعه 2030 آن کشور مرتبط می‌باشد که ممکن است اجرای آن با درگیری مداوم در مرز بین دو کشور آسان نباشد. با توجه به درگیری ها در مناطق نیابتی، بنابراین باید یک توافق عمومی و ثبات در منطقه وجود داشته باشد. این دیدگاه وجود دارد که ما به صلح و ثبات نیاز داریم تا بتوانیم موفقیت دبی را تکرار کنیم. گمانه زنی های زیادی وجود دارد که ممکن است آینده را تحت تاثیر قرار دهد. این درحالی است که ممکن است بایدن برای دور بعدی انتخاب نشود و یا جمهوری خواهان ممکن است در انتخابات پیروز شوند. قطعا تمامی این موارد این ها (حذف) بر روابط در حال ایجاد، تأثیر می گذارد. اما سعودی ها واقعاً رویکرد بسیار جالبی را در پیش گرفته اند و از نظر استراتژیک خود را به عنوان کشوری که مایل به بهبود روابط هستند، نشان داده اند. این در حالی است که آنها از سیاست خارجی تهاجمی خود در مناطق یمن، بحرین، لبنان، سوریه و همچنین عراق فاصله گرفته اند. سیاستهای عربستان و روابط در حال ایجاد با ایران ممکن است به ایجاد یک محیط تجاری بهتر کمک کنند.
از طرفی دیگر، با توجه به تورم اخیر، سقوط ریال و شرایط وخیم اقتصادی در ایران، دیدگاه ایران بیشتر اقتصادی و تجاری است. در بعد اقتصادی، تحریم ها به صنایع آسیب می زند. برای مثال نفت فروخته می شود، اما کشور پول خود را دریافت نمی کند که این امر بر اقتصاد و در مقابل (حذف) و اقتصاد جامعه تأثیر دارد و شما می توانید ببینید که تنش هایی که در زمستان گذشته شعله ور شدند، عمدتا ناشی از شرایط اقتصادی بوده اند. علیرغم اینکه دولت بایدن علاقه ای به لغو تحریم ها ندارد، اما کشورهایی مانند عربستان سعودی علاقه مند به تغییر روابط فی مابین با ایران هستند. توافق اخیر بین دو کشور می تواند زمینه سرمایه گذاری عربستان در ایران را فراهم کند و شرکت های سعودی هم اکنون امکان حضور بلندمدت در ایران را ارزیابی می کنند.
این در حالی است که دولت بایدن علاقه ای برای اتخاذ هرگونه رویکرد جدی، خواه توافق یا جنگ با ایران را ندارد. با این حال، این وضعیت بلاتکلیف برای جامعه تجاری، به ویژه بخش خصوصی، به هیچ عنوان مساعد نیست. این موضوع باعث شده است که بسیاری از فعالان بازار و البته بانک ها از بازار ایران دوری کنند. با این حال، کسب و کار و تجارت از طریق واسطه ها و بانک های کوچکتر اما با ریسک های بالاتر و حق بیمه های بالاتر برای تجارت انجام می گیرد. هرچند، سیاست فعلی که دولت بایدن دنبال می کند، نه به ما کمک می کند و نه تجارت را تسهیل می کند؛ حتی شاید باعث توقف راه های تجاری نیز گردد. تحریم ها با اقدامات جدید اروپا به تدریج سخت تر می شود و در عین حال کاری برای اجرای توافق انجام نمی شود. با این حال، بازگشت به مذاکرات ممکن است شرایط را برای تجارت تغییر ندهد. هرچند هنوز انجام تجارت با موانع و چالش های فراوان بسیار دشوار است.
تمایل چین برای حضور پررنگ تر در خاورمیانه
از طرف دیگر، چرا چینی ها به یکباره وارد ماجرا شدند؟ آنها می خواهند نقش جدی در خاورمیانه ایفا کنند و خواهان کاهش حضور آمریکا و اروپا در منطقه هستند. آینده نفت در اختیار چین و شرق است و در حال حاضر، اروپا و غرب مشغول به سرمایه‌گذاری بر اقتصاد بدون نفت هستند.
چرا امریکا در برابر توافق ایران و عربستان سکوت است؟
بر اساس یک تئوری، واشنگتن نمی‌تواند حریف آقای MBS شود یا اینکه سیاست فعلی آنان سکوت در برابر توافق ایران و عربستان را ایجاب می‌کند. در هر صورت توافق ایران و عربستان برای بخش خصوصی واقعه خوبی است. در صورتی که توافق پابرجا بماند. این توافق حتی می‌تواند اسکلتی برای ساخت توافقات آینده باشد.
