آیا مکانیسم تجاری SPV به کمک ایران خواهد آمد؟

مکانیسم اس پی وی یا Special purpose vehicle (SPV) یکی از اقداماتی بود که پس از خروج آمریکا از برجام، اتحادیه اروپا برای تسهیل تجارت اعضای خود با ایران ایجاد کرد. این سازوکار در کنار مقررات حمایتی تحت عنوان blocking statute، زمینه لازم را برای شروع و یا ادامه تجارت با ایران فراهم می‌کند.

 

بهنام خاتمی، متخصص امور حقوقی و بانکی در گفتگو با خبرنگار نگاشته در خصوص سازوکار اجرایی SPV اظهار کرد: این سیستم با ایجاد یک سازوکار تهاتری می تواند اقدام به حذف نقل و انتقالات بانکی مستقیم به ایران نماید به گونه‌ای که درآمد ناشی از صادرات شرکت‌های ایرانی به اعضای اتحادیه اروپا صرف پرداخت هزینه شرکت‌های اروپایی که به ایران کالا یا خدمات فروخته اند، می‌شود.

نقل و انتقالات پولی مستقیم به ایران تقریبا غیر ممکن است

وی با بیان اینکه در حال حاضر به دلیل تبعیت بانک‌ها از تحریم‌های آمریکا، نقل و انتقالات پولی مستقیم به ایران تقریبا غیر ممکن است، گفت: در سازوکار SPV زمانی که یک شرکت اروپایی از ایران کالا می‌خرد و به شرکت‌های ایرانی بدهکار می‌شود به جای ارسال وجه کالا به شرکت ایرانی آن را به شرکت اروپایی دیگری که به ایران کالا فروخته است و از ایران طلبکار می باشد، پرداخت می‌نماید و در نتیجه حساب‌های بدهکار و بستانکار تسویه می‌شود.

خاتمی در ادامه بیان کرد: برای اجرایی کردن این سازوکار اخیرا در پاریس شرکتی تحت عنوان INSTEX SA به ثبت رسیده است که این شرکت طی یک فرایند حقوقی از طریق انتقال منافع ناشی از خرید و فروش کالا و خدمات وظیفه انجام تهاترات فی ما بین خریداران و فروشندگان را بر عهده خواهد داشت.

جنبه‌های مالی، حقوقی و فنی مکانیسم SPV در دست نهایی‌سازی است

لازم به ذکر است که در حال حاضر جنبه‌های مالی، حقوقی و فنی این مکانیسم در دست نهایی‌سازی است اما از زمان دقیق و نحوه عملیاتی شدن آن فعلاً جزئیات بیشتری در دست نیست و باید منتظر اعلام آن از طرف مراجع مربوطه باشیم.

خاتمی در خصوص اعضای فعال در مکانیسم SPV اظهار کرد: کشورهای فرانسه، آلمان و انگلیس از اعضای مؤسس INSTEX هستند که فرانسه میزبانی شرکت INSTEX، آلمان مدیریت و انگلیس انجام امور حسابداری آن را بر عهده دارد.

هم اکنون این سازوکار محدود به این سه کشور است؛ اما از آنجا که این مکانیسم مورد حمایت اتحادیه اروپا می‌باشد، انتظار می‌رود که کشورهای دیگر اتحادیه مانند ایتالیا، اسپانیا و اتریش نیز برای انجام مبادلات خود با ایران به آن ملحق شوند. البته به دلیل ساختار جدید و بی سابقه این سازوکار نباید انتظار داشت که این امر به سرعت محقق و عملیاتی شود.

تاکنون استراتژی عملی آمریکا در برابر SPV مشخص نشده است

مؤسس دفتر حقوقی ثابتی و خاتمی، حمایت و تسهیل تجارت کشورهای عضو اتحادیه اروپا با ایران به صورت کلی و بدون محدودیت را از اهداف بلند مدت اجرای این سازوکار دانست و افزود: این سازوکار در ابتدا محدود به مواد غذایی، کشاورزی، دارو و لوازم پزشکی خواهد بود، چراکه این مکانیسم در دنیا بی سابقه بوده و اقدامات احتمالی سیاسی و حقوقی آمریکا علیه این سازوکار، برای کشورهای اروپایی نامشخص می‌باشد؛ اما امید است با عملیاتی شدن آن، در بلند مدت، سایر کالاها مانند کالاهای صنعتی و خدماتی نیز بتوانند از این سازوکار بهره مند شوند.

خاتمی خاطرنشان کرد: امیدواریم که از طریق این سازوکار فعلاً شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی که در حوزه‌های غذایی، دارویی و لوازم پزشکی فعالیت می‌کنند و در معرض خطر عمده تحریم‌های آمریکا قرار ندارند، عنداللزوم همکاری خود را با ایران شروع و یا به همکاری‌های خود با ایران ادامه دهند.