ارتقای روابط اقتصادی با کشورهای منطقه از برنامه‌های مهم و اساسی در سیاست خارجی دولت سیزدهم است؛ در همین خصوص طی یک ماه اخیر، رئیس‌جمهور کشورمان به اندونزی سفر کرد و پادشاه عمان نیز به ایران آمد؛ اما باید دید این ترافیک سفرهای خارجی رئیس‌جمهور و مهمانان خارجی به کشور چقدر می‌تواند گره‌های کور اقتصاد ایران و روابط سیاسی را باز کند؟
به گفته دکتر سید مرتضی افقه (اقتصاددان)، سفرهای خارجی رئیس‌جمهور برای ارتقای روابط اقتصادی با کشورهای همسو و منطقه، اثر قابل‌ملاحظه‌ای بر اقتصاد کشور نخواهد داشت. در واقع دولت سیزدهم با این تصور که دولت‌های پیشین با تمرکز بر غرب و آمریکا، درصدد بهبود اقتصاد کشور بودند و تلاش آنان شکست خورده است، سیاست خارجی خود را بر اساس مبادله با کشورهای شرق و منطقه تنظیم کرده است تا از این طریق، از سد مشکل تسلط آمریکا عبور کند. این سیاست شاید در تئوری‌ها خوب به نظر برسد؛ اما در عمل نمی‌تواند مشکلات اقتصادی کشور را حل کند، زیرا آمریکا به دلیل سیطره نظامی و اقتصادی‌اش بر جهان، این اجازه را نخواهد داد که تجارتی با ایران صورت بگیرد.
از سوی دیگر در حال حاضر، مشکل ما این نیست که بازار خارجی نداریم؛ بلکه چالش اصلی ما دشواری‌های اقتصادی در داخل است؛ چراکه حتی پیش از این‌که تحریم‌ها تشدید شود، امکان مبادله با عراق و آسیای میانه برایمان فراهم بود؛ اما به دلیل موانع و ناکارآمدی های اجرایی، مدیریتی و اداری داخلی، نتوانستیم از این موقعیت و ظرفیت به‌خوبی استفاده کنیم.
این اقتصاددان افزود: شاید در جریان این سفرها، موافقت‌نامه و توافق‌نامه‌هایی امضا شود، اما تمام این موارد مانند قرارداد 25 ساله ایران با چین بالقوه است و در صورتی بالفعل خواهد بود که ایران بتواند از این ظرفیت‌ها استفاده کند. این در حالی است که هم به دلیل تداوم تحریم ها و قرار گرفتن در لیست سیاهFATF، از یک کسو، و موانع موجود در ساختارهای اجرایی، بروکراسی و اداری، بی‌ثباتی‌ها و ناکارآمدی‌های مدیریتی امکان عملیاتی کردن این توافقنامه ها در شرایط فعلی وجود ندارد.
وی در پاسخ به این پرسش که اتحادیه پایاپای آسیایی چه میزان می‌تواند به دلارزدایی کمک کند، گفت: پیوستن به اتحادیه‌هایی همچون پایاپای آسیایی، بازگشت به سیستم تجارت متعلق به قرن‌ها پیش است و این اتحادیه در فضای پیشرفته اقتصاد بین‌المللی که ارز دیجیتال بر آن حاکم است، نمی‌تواند چندان موفق باشد و تسلط دلار را از بین ببرد. البته در کوتاه‌مدت شاید کمک‌کننده باشد اما در بلندمدت کارایی لازم برای رفع مشکلات را نخواهد داشت.
قیمت ارز چه زمانی به‌صورت واقعی کاهشی می‌شود؟
این فعال اقتصادی در بخش دیگر گفت‌وگو درباره آزادسازی منابع بلوکه‌شده ایران گفت: ارقام بلوکه‌شده ایران 24 و 40 میلیارد دلار است که در صورت آزادسازی ممکن است تأثیر کوتاه‌مدتی بر کاهش نرخ ارز داشته باشد؛ اما مشکل اصلی ایران تحریم‌ها هستند و تا زمانی که ایران نتواند تجارت خارجی خود را به شکل عادی انجام دهد، مشکلات همچنان باقی است و تا وقتی ارتباط با جهان خارج از نظر اقتصادی و سیاسی حل نشود، قیمت ارز کاهش نخواهد یافت.
